EPM_Vea Porotetani_201603.pdf
- extracted text
-
MENSUEL PROÎtSTANT DE POLYNESIE FRANÇAISE
Porotetani
«(
«t
«t
«(
i»
Sommaire
pXfêtetani
MENSUEL DE L’EGLISE
PROTESTANTE MÂÔHI
«
EN POLYNÉSIE FRANÇAISE
«>
CRÉÉ EN 1921
«
«t
«I
«I
«
2
0 Photos : Rururaa a te mau Vahiné (1)
# Faatara o te fenua : Mahaèna
# Edito & Intro : Pâroita Mahaèna
4
^
Boîte postale. 113 - 98713 Papeete, Tahiti - PP.
5
Tél. (689) 40.46.06.99 - Fax. (689) 40.41.93.57
^
Email :: veaporotetam@epm.pf
Email
«
«
*
«
«,
MARAEATaaroanui
*
Rédacteur en Chef
*
John DOOM
«■
Secrétariat-Maquettiste
POHUEBenetTEVAARAUHARAIteata
*
*
I
*
4k
*
*
*
*
Ètârëtia
Video
«
ATGERTeava
*
6
*
7
Comité de Rédaction
HOIORE Céline, TEURURAI Jean,
PIFAOHeiata,IHORAI Jacques,
FAUA-TUFARIUAEmma,
SabrinaTERAIARUE,
Georges KELLY, Rocky MEUEL,
et la collaboration de
MARGUERON Daniel et Émile MALÉ
*
*
Le Rassemblement des Femmes
«
*
*
Dossier
«
«
*
•
Te Rururaa a te mau Vahiné
«
«
*
6/24
Directeur de Publication
«
I
^
«
*
*
■
^ Te tereraa ôhipa
^ Te maui Uiraa, te Pâroita e ta na Haùti
«■
8 0 Tautira e Afaahiti
^ 9-10 0 Vaiôfe
*
11 0 Taravao
*
* 12-13 % Ame
* 14-15 ^ Tiàrei
16 0 Pneu & Papenoo
17 ^ Faaone
*
18 0 Mâhina
19-20 0 Hitiaa
21 0 Piraè
22 ^ Mahaèna
23 ^ Hohoà : Rassemblement des Femmes (2)
24 0 Parau o te fenua : Mahaèna
4k
«•
«
Prix de l’abonnement
.
s„.
..
4k
*
«
4k
4k
Métropole : 22,87 Euros / Suisse : 41 FS
Impression : TAHITI GRAPHICS
Tirage : 2000 ex.
«t
4k
«
«
«
4k4k4k4k4k4k4k4k«r4k4k4k«t4k«i4k«( 4k «t «t4k«i4k4k4k4k«i
Photos : Veà porotetani
Légende de la Une : Te haùti a Papenoo (Hohoà i te pae àui e te pae àtau i nià) ;
Te tiào Mahaèna (Hohoà i mro)
4k4k4k«i«t4k4k4k4k4k4k4k4k«i4k4k4k4k4k4k4k4k4k4k4t4k4k4k4k4k4k4k4k4k«i4k4k4k4k4k
BULLEmi DE RiâBOimMENT
Nom :
Prénom :
Adresse Mail ou Géographique :
Je me réabonne au Veà Porotetani pour l’année 2015 (lan - 10 numéros)
et je verse la somme de
Abonnements : Polynésie Française 1200 FXPF ; Métropole 22,87 Euro ; Suisse 40 FS
À renvoyer à : VEÀ POROTETANI - BP. 113 - 98713 PAPEETE - TAHITI - POLYNÉSIE FRANÇAISE
Tél. (689) 40460699 - Fax. (689) 40419357 - Email : veaporotetani@epm.pf
4k
-
....
L
Te pae miti no Mahaèna
^ l^ïlaÂaèno/tele^ i te/ ixai/ u/vi/vaw
law te/ àioMo/ 0/tey moAA/ mumi/ tii/
teÀy
pmtaÂcdoAo/, m/iV wto/ey tae/mal i toAaicw
^~yiây loloy b nô/ ^uo/ nM', Qy ’^epia/iaAb e/ tey ^aalLb
^ l^nuoy 1A4yl2mUj2£y ey tey koAAÆÜIyW Qy'^ïyiaÂaènay
K
%dm4^moy ey tey ku^ b tey ma/voy aoy.
^Oy kuiktoy àey ey tey tây b tey I20bj2ab
tÔÀJmWytey leoy
pib Qy toy àey m/ua tcuna/lbb ey
s4 kiày b tey heAÆy Qy tey ^umw ^~yilAl.
ioy taîÂoybkoy kol tey tOy
^ toypoy alw b tey bûoytal
â/UAÆAAAÆy toùy âoUy b toH éAtuOy
LOy
ey
pukJÂauy mal tey maial loy
l^yia/LCUMiOdA/V&iey b tey ma/VUy pëy
^ pialemlenb ây to/ùy âoAdy b talty âiày btb Qy ‘'ïïlaÂalnay
ey
peAeyOy U-OAAy Loy àey b tey mOA^y tauy aiaày.
^ mouày tel niày oy ^aloAnanoy
tab tOQy Qy ^oloA/Mey
tOy ta/VOy Qy ^onXMA/iOy
OAAiw tel tal Qy ^oAetal
^^Uoy toAey nây ual Qy ^eyUOl^AXOAltay ey Qy AïLaAoypey
’^b pia/ia/vbia/il b tolb ^emuiy.
^ moÂuey tkàeyQy ^^AZaÀjibb ey Qy ‘'^Zoaubaltal.
^ moytiAy tel tal Qy ^aauphl, aûoeihaoy noy tey ul kouy n^eb.
s4kua/vey àey bteytOAAy Qytolly m/UAyUipunay
AïLaÂaènoy b teiey makanoy.
‘kyiaAÀ/VUAAAUy ey tey ^umuAy ^^Ylul
^^YLoy teley ^^AiAAAAy i^ekeneAey toy àey b kâ/ioày mal
’^b auiy nxjy mâtCMAy.
‘AïLaÂaènay taH âiày ey, ol ualual aly àey.
^Oy ^^/iOy
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
I teie nei, ua îte oe
i te mea maitai
(Mita 6/8)
Maintenant, tu sais
ce qui est bien
(Michée 6/8)
Certains
di
s
ent
à
propos
des
par
o
l
e
sde
Imua i teie parau ta Mita, e riro te tahi pae
Michée, qu’elles s’adressent unique¬
i te parau e, no ïteraèra noa teie parau.
Eita tatou e 5 i roto i te reira parau. Te
haapâpO noa ra te parau e, noa atu ia e ua parauhia i te tahi nünaa i roto i te rauraa, eiaha ia
moèhia ia tatou e, no te Atua teie reo ta te perofeta e haamanaô mai nei ia tatou. Te auraa ra,
no tatou atoà ia teie parau e
te nünaa Mâôhi i
peuple d’Israël et qu’elles ne
Cependant, on dit
que, sachant que, c’est de la part de Dieu que
le prophète a prononcé ces paroles, à tous les
peuples dans leur diversité, par conséquent, cela
veut dire que ces paroles concernent également
le peuple Mâdhi, aujourd’hui.
ment au
nous concernent aucunement.
teie mahana.
C’est ce que le psalmiste David nous rappelle en
Ta te pâpai Taramo ia e haamanaô mai ra ia
ces termes, «
À l’Éternel la terre et ce qu’elle
tatou e, « no te Tumu Nui te mau fenua atoà e
renferme. Le monde et ceux qui l’habitent ! ».
to râtou atoà ra î, te mau fenua o te ao nei, e te
Dieu a besoin des hommes et des femmes qu’il a
feiâ atoà e pârahi ra i reira. » (Taramo 24/1). E
créés à son image et selon sa ressemblance.
hinaaro to te Atua i te taata ta na i hamani ia au
i to na huru e to na hohoà.
Jésus a dit : « Ce n’est pas vous qui m’avez
choisi, mais c’est moi qui vous ai choisis, »
Te nâ ô ra to letu reo : « eere o ôutou tei hi¬
(Jean 15/16). Ce qui veut dire, que désormais, il
naaro mai
s’agit de toi et Dieu. C’est vous deux main¬
tenant. L’homme et Dieu font un. Par con¬
séquent, nous pouvons maintenant dire que cette
parole convient parfaitement à chaque individu,
ou bien à chaque
peuple.
iaù, o vau râ te hinaaro atu ia ôutou
(loane 15/16). Te auraa, i teie taime, o ôe ia e te
Atua. Te Atua e o ôe. O ôrua i teie nei. Ua hoê
te taata e te Atua. E tano roa ai teie parau ia
hiôhia mai no te taata tataitahi, aore ra no te
^
‘
nünaa.
^‘ <
Püroita Mahaèna
‘
Hurihia
Veà porotetani
\
A tià, a rave i to de ora
E paari rahi mau to oe te vahine
APARIMA - REO PII NO TE HERE
ÛTË
PAROITA NO VAIÔFE
PÀROITA NO TARAVAO
E to ù nunaa e
A faaroo mai na
E parau iti teie
Te mamae nei to ù manava
Tei roto ôe i te tau
No te nevanevaraa
Te vevo nei hoi te reo
E reo pii no te Here
Ua ite ôe i te mea maitai
Faaea na, faaea na i te uiui
A tià, a rave i to ôe ora
Ua îte ôe te mea maitai
Te parau a Mita tane, Aie
To te Atua hinaaro ia ôe
la rave te Parau tià e
Tei monohia ra e te taata
I te mea maitai e
E reo to ôe e Parau ta ôe
Faaôhipa atu e
Tiàmâraa hoî to ôe te vahine
Feruriraa to ôe e
E paari rahi mau to ôe te vahine
Faaôhihpa atu
Haapaô anaè te mea iti
Faarahihia ta ôe
Aie, aha ahe ahi ahi ahaahaa
Te piti te hinaaro te Atua
Anoenoe te Aroha e
E vai tâmau eita e mutu
O to na tupuraa e
E taata ôaôa tei faaôaôa
I to na huru e
Maoro noa te pehe ia tai
Haùtiùti to tino e
E tano rahi to ôe i te tano
Oriôri taua te vahine
Aie, aha ahe ahi ahi ahaahaa
APARIMA E TE TAMA MÀOHI E
PAROITA NO TIÀREI
-
E te tama Mâôhi e
Te faaite nei matou
Te mau faufaa e vai nei
I nià iho i to tatou nei fenua
Mai te faaàpu, te rima î, e te vai atu ra
Ua horoà matou i te mea mana
Faahiahiaraa no to tatou mau tupuna
Te faateitei nei te mau râtere
I to tatou nei hîroà tumu na te ara
Anoenoe rahi to ôe te vahine
I te faatupuraa te Aroha e
Aita hoi ôe tiaî mai e
No te huti i te aho e
Te huru mau hoi te reira e
Anoenoe te Aroha e
Mai te tumu râau te fenua
Horoà noa i te Ora e
E tupu e tupu i to na rahiraa
Pâfai püpâ te mâa
Aie, aha ahe ahi ahi ahaahaa
Marna iti. Papa iti, Âiu iti, Ehe,
Faaite i te mea maitai. Aie
E tatou iho, te ère nei i ta tatou mau peu
E te mau metua, a faahotu na
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
PATAÙTAÙ
PÀROITAPAPENOO
I haere mai na vau
E faaîte ia ôe
I te mea maitaî
Aita ra hoï to tarià
I faaroo noa aè
A hiô na râ i teie nei
Ua mu tu te taura
Te firi nape o te hau
A tâtara i teie nei
I ta ôe hapa
HIMENE TARAVA
Tiaî mai ra te Atua
PAROITA PUEU
la ôe te taata
E tâmâ i to âau
1)-Vai ano noa ra te fenua e
No te hoî i te Tumu ra
Aore maitaî to reira e
la tupu mai te parau tià e
Parau iho ra te Atua e
Ei ia mâramarama e
Faaruè atu te pôuri
E ya faataa iho ra e
Mai haere tâua e
Te mau ôhipa rau ra e
I te fenua o te hau
Parau iho ra te Atua e
I te aro o te Atua
E mea maitaî mau a e
SITMMBâE
Ètârëtia
Ma te haèhaa
2)-Ua riro ôe te fenua e
E poroî teie na ôe
E toù hoa i te faaroo
Hiô hipa no te taata e
Te amo nei ôe, te hii nei e
A rave i te mea tià
Te hOroà nei i te ora e
la anoenoe te aroha
Faahiô ôe ia matou e
Hinaaro tenâ o te Atua
Te ùnaùna rau te fenua e
Fenua farii mau a e
Fenua faatupu ora ra e
3)-Haapârahihia te taata e
m 1
I roto i te uru maitaî e
Haaàtihia hoî ôe ra e
I te mau ùnaùna o te rahu e
A àtuàtu e, a poihere e
Te here e te aroha te Atua e
E ôhipa hoî te reira e
Na ôe e te taata ra e
1®
Veà Porotetani no te Âvaè Mati 2016
7
''
'W
TE UIRAAA TE PÂROITA TAUTIRA-ROHIPEHE
E aha te tahi türamaraa e noaa ia tatou nâ roto i te dhipa
2,5-13 i nià i te parau a Mita 6, 8.
-Oia mau, te âmuitahi nei te mau taata atoà, te
parau i te parau mau.
-E aha te faaueraa ia ôe e te taata. Te riroraa ia
Apotetoro i te vâhi hoê e te hinaaro hoê. I
niiniihia mai ai te Varna Maitaî e ua parau anaè
iho ra i te mau parau êê ia au i te ôhiparaa a te
mau
ôe e te taata tei âfai i te parau mau i te mau
fenua atoà tei hinaaro na i te ora.
-E aha te haapiiraa e tîtauhia ra ia ôe e te taata.
Maoti râ te parauraa ia i te parau mau. E aratai
Vârua Maitai. Te mau âti luta e tae noa atu to te
mau fenua atoà e rave rahi i taua mahana
Penetetôte ra i fârii atoà ai te mau taata atoà i te
te parau mau ia ôe e te taata i te faaiteraa i te hi¬
niiniiraahia mai te Vârua Maitai.
naaro O te Atua. la hanahana te Atua i ta ôe
-E hoa here mâ, nâ roto i te parareraa te Parau i
faaiteraa e te taata e ôre ai e tupu te uiuiraa e te
te mau vâhi atoà e tei faatupu i te hoêraa i terâ
maere i nià i te
faaora i te hinaaro o te parau ia râtou. O ia mau
ôpuaraa ora a te Atua no ù, no
ôe, no tâtou e no te mau fenua atoà. Ua ite ôe i
te mea maitai, a rave ia i te mea maitai no ta ôe
râ te Parau i parare e i aratai mai i te taata i te
tâviniraa.
nOnaa e terâ nünaa, i riro ai râtou ei îte e ei
vâhi hoê no te faatupu i te hinaaro hoê.
-E aha te türamaraa a teie parau, maoti râ e
TE UIRAA 10 - ÛTE
I te taidraa i te Mâtaio 5/3, no vai teie parau no te haèhaa, « E ao
to tei haèhaa te âau, no ratou hoï te pâtireia o te ao. »
-No te tâatoà tei haere mai e faaroo i te ôpuaraa
hana te Atua.
a te Atua
-No tâua ia te taata tei roaa ia tâua të tuu noa ia
(te mau pipi, te mau aratai faaroo e
fenua, no te mau taata e rave rahi).
tâua i raro.
-No te taata tei mâ te âau.
-No te taata tei fârii i te tupuraa o te hinaaro o
te Atua i roto i te mea haihai.
-No te taata tei haapae i te huru teitei, e te
teôteô.
-No te taata tei faaiti, tei haamoè ia na, ia hana¬
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
8
WfnwmmffMiffmmFiWifnwmnmfTIfmwÊ
pBfj™.,
f M.
nul
}■
TE UIRAAA TE PÀROITA VAIOEE - HTVINAU
Uafaaîte mai o ia ia de i te mea maitài, uafaaîtehia de i te mea maitaî.
E aha te tauiraa ta dutou e îte ra i roto te tauiraa te huriraa.
E aha to te Tumu Nui hinaaro ia de maori ra, aita atu to te Tumu Nui hinaaro ia de maori ra. E aha te
haapâpüraa ta teie huriraa e horoà ra.
TE PARAU PAARI O TEHAAEHAA
Te nâ ô ra te parau paari o Tehaaèhaa e,
Mai te vai Vaionane i te Anahoho
E moti i te vai Faananu
O to ù ia âià o Tehaaèhaa.
E mouà to nià o Tara Urne iti
E tahua to raro o Tehaaèhaa iti
Nohoraa no ôe e te tamarii.
To na marae o Huuau ia.
E ôutu tei tai o Uruamanu
Tauraa no te mau manu rau.
Te ava i tai o Tahatahi
Hororaa ia no te Urne.
I mua ra, ua puta te tara o te Urne
I nià i te moà
I parauhia ai o ia o Tara Urne.
Te vai o Vairaa ia
Vai hopuhopuraa ia no ôe e te mau tamarii.
O Huuau te iôa i mua ra
O Tehaaèhaa i teie mahana.
Huuau to na auraa o Manahune ia
Oia hoi, e rima rave ôhipa, eita e topa i raro
I faateni-atoà-hia ai te maa parau iti ra e,
Mehiti Umaa Tâpau piripiri.
Veà Porotetani no te Âvaè Mati 2016
9
\
1)-Te nâ ô ra te reo o Mita 6/8 ; Ua faaîte mai o
roaa faahou i te
ia ia ôe e te taata na i te mea maitaï ; e aha to
pari i te Atua, e ua moèhia ia na
i ta te Atua i faaîte mai. Ua oti ta te Atua tuhaa.
lehova hinaaro ia ôe maori ra, o të rave i te
E maitaï ta te Atua i faaîte mai ia ôe. Ua ïte ôe
parau tià, e ia hinaaro hoî i te aroha, e të haere
ma te haèhaa i te aro o te Atua.
e, ta te Atua ihoâ te mea maitaï. A rave ia i ta te
Te nâ ô atoà ra i roto i te huriraa tei ravehia mai
e hororaa faahou.
ia, i roto i te faaâfaroraa i teie îrava : Ua
faaîtehia ôe i te mea maitai. Aita atu to te Tumu
Atua. Haamanaô maitaï ôe e te taata, aita to ôe
e aore
Nui hinaaro ia ôe maori ra, ia rave i te mea tià,
2)-Ia nâ ô anaè te taata i te parauraa e : E aha,
Na vai, O vai te auraa... E uiraa ia teie të titau
ia anoenoe i te aroha, e ia haere mai te haèhaa e
mai ra i te tahi pâhonoraa. la nâ ô anaè râ, Aita
to Atua.
atu. Te auraa, e parau oti teie. Eiaha ia e ïmi
faahou. Eere i te uiuiraa faahou, e parau oti râ.
Te nâ ô nei râ te uiraa a Tehaaèhaa e, Ua faaîte
la faahiti-anaè-hia teie taô maori râ, te auraa, ua
mai o ia ia ôe i te mea maitaï. Ua faaîtehia ôe i
oti teie parau. Hoê anaè, hoê noa e aita e parau
faahou to mûri mai. Teie anaè ta te Atua parau i
te mea maitaï. E aha ta te tauiraa ta ôutou e ïte
ra i roto i te tauiraa te huriraa.
te taata. Nâ reira, ia faahitihia teie taô e, Aita
atu. Te auraa, teie anaè. Eiaha ia e ïmi faahou.
Te parau pâpQ, nâ mua atu e parau âmui ia, oia
Eiaha atoà e faahua uiui faahou. A ora i roto i te
hoî, e parau no te tâatoàraa. E mea parau mai i
parau ta te Atua i faaîte mai ia ôe, ua faufaahia
ia terâ tiàraa to ôe i parauhia ai to te Ôe. Teie
te tâne, te vahiné e te tamarii. E pupu taata teie
e
parauhia mai nei. Aita e taata i râpae i teie pa-
nei, a rave, ua ïte ôe i te hinaaro o te Atua. To
rauraa. Ua faaîtehia ôe e te taata na i te mea
na hoî te hinaaro ta ôe e
maitaï. Aita e mâîtiraa. Mai terâ taata âpî roa e
Ua faaîtehia ôe, ua ïte ia ôe i te mea maitaï e te
tae noa atu i terâ tei rahi te matahiti. Âreà i ô
nei, i roto i teie tauiraa no te huriraa, te nâ ô ra
mea tià. Aita atu i râpaè aè i te Atua, ua tuuhia
mai e te Atua te tâatoàraa. la rave ôe i ta te Atua
ia e : Ua faaîtehia ôe i te mea maitaï. Te auraa, i
i tuu mai e i faaîte ia ôe. Ua ïte ôe. Ta Mita atoà
ô nei e mea parau ia i te taata tataîtahi, oia hoî,
ia e parau mai nei ia tâtou i teie mahana : Ua ïte
Oe. Eere faahou atu ra e mea parau i te pupu. O
ôe. No reira e to te rururaa, ua ïte ôe, a haapaô
ôe râ terâ e parauhia mai ra. I mua i te maitaï tei
ia.
faaîtehia ia ôe, e ta ôe hoî i ïte. E tuhaa ta ôe i
teie nei. E rave i ta te ïte i haapii ia ôe. E tauturu te Vârua parau mau o te Atua ia ôe i te
ôhiparaa i roto i te taata. Haamata i teie nei,
eiaha e tiaî e na te tahi e rave. Ua ïte ôe, a rave
ia.
I mua i teie huru uiraa tei horoàhia mai na
Tehaaèhaa, te parau nei mâtou e, Eita atu ra e
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
faatupu, eiaha râ to ôe.
UIRAA 3
-
TARAVAO
-
ÛTE
E aha te tïtauraa i te taata ia rave i te
parau-
tiâ, aore ra i te mea tiâ. Te taa-ê-raa i roto i te
hinaaroraa e te anoenoeraa i te Aroha.
E aha te tTtauraa i te taata. la rave i te Parau
ia O te hinaaro. la noaa i te taata i te mea ta na e
tiâ aore ra ia rave i te mea tiâ.
hinaaro ra ei reira e hope atoà ai teie parau hi¬
Te hinaaro o te Atua i te taata, ia rave i te Parau
naaro. Mai te tahi taata tei
tiâ. Ua monohia e te taata te Parau tià ei mea
noa ia na i te inuraa i te
poîhâ i te vai, maoro
tià. la mâramarama maitaî tatou, mea maitaï
vai, ua maha to na hi¬
naaro inu i te vai. To na auraa, aita te hinaaro o
tatou ia faataa maitaî i ta tatou parau. E rave
te Atua i tâôtiàhia i nià i te mea tei oti ia na i te
mai tatou i te tahi hiôraa, oia hoî nâ taô e piti :
rave aore ra tei roaa ia na. E hinaaro tâmau to te
te reo e te parau. Ua îte maitaî tatou e, to tatou
Atua i te taata e te îte noa ra tâtou aita hoê noa
reo, mea faufaa roa no tatou, te nOnaa Mâôhi. E
aè taime to te Atua faaruèraa i te taata. Te tahi
ia faaôhipa tatou to tatou reo, e riro mai o ia ei
hinaaro, te faaarahia ra te taata i te parau, te vai
parau. Te reira mau te mea ta te Atua e tîtau mai
ra ia
faatupu tatou i te Parau tià. No te mea râ,
ra terâ e ara ra e terâ atoà aita e ara
eere i te mea mâramarama maitaî te
parau, eere
hoî i te mea nahonaho maitaî, te auraa, i te mau
Te auraa, eita te reira hinaaro e riro ei ôhipa îte¬
hia to na tupuraa. No te mea, aita e ôhipa ra. Te
taime atoà, e tiaîhia i te taata ia faaôhipa i to na
anoenoe ta tâtou e manaô ra, e mono i te hi¬
tiàmâraa, to na feruriraa e to na paari, no te rave
i te mea ta na e manaô ra, e mea tià ia rave aore
ia parau. Na te taata tâtaîtahi ihoâ e faaoti i te
naaro, e vai tâmau noa o ia, eita e mutu to na
ra, aore ra te
hinaaro ua ara, âreà te tino, eita ia e pâhono ra.
tupuraa i roto i te tau. E taata ôaôa te reira taata,
e tei faaôaôa ia na i te raveraa i te reira huru.
mea ta na e rave atu. I roto i te ra-veraa e îtehia
Mai teie rii paî huru taata, maoro noa i te pehe i
ai te mea tano e te mea hape. la haamata te
te taîraa, ua haùtiùti to na tino. Te huru ia o te
taata i te rave i te mea tià, e tupu te Parau tià.
taata tei anoenoe, oia hoî tei riro teie huru taata
Mai terâ ihoâ paî mau poroîraa ta letu e parau
ei ôaôaraa tâmau no te faatupuraa i te aroha.
noa ra,
la haapaô anaè i te mea iti, e faarahihia
Terâ taata tei ôre e tiaî mai ia parauhia atu eiaha
ta na. Mai te reira atoà te faaauraa i roto i te
e ru i te huti i to ôe aho aore ra a huti râ to ôe
Parau tià e te mea tià.
aho i teie nei. Mai te reira atoà te taata tei anoe¬
noe i te aroha. Mai te reira atoà te tahi tumu
Te taa-ê-raa i roto i te Hinaaroraa e te Anoe¬
râau ta te Atua i tanu i nià i te fenua, mai to na
noeraa i te Aroha.
tupuraa e tae noa atu i to na hoturaa, tei hôroà i
Te hinaaro o te Atua i te taata i te Aroha, ua
te ora i te taata.
monohia e te taata i te anoenoe no te huru ihoâ
Veà Porotetani no te Avaè Mâti 2016
a
TE MAU UIRAA - ÀPARIMA
E aha te parauraa tano :
A)-haere mâ te haèhaa, aore ra, haere mai te haèhaa.
E)-Haere i mua i te aro o te Atua, aore ra, haere e to
Atua. E aha te türamaraa ta teie huriraa e hOroà mai
nei i nià i ta tatou hidraa i te Atua.
TE PARIPARI FENUA NO ARUE
E mouà tei nià o Hërai,
Hërai i nâ manu e rua.
E tahua tei raro o Ahutoru,
Ahutoru, tupatupa te âià o te arii,
E âau o Maatea, e tai roto o Hâoaitetaihirione
Eaauruavaa i te vaa faauru.
E vai o vai Nahiti,
E vai hopuraa nô nâ manu e rua.
O Vaiùramata, te vairaa o nâ poe uîuï
E te hei ùra o Teipoitemarama
Pinai te ôto i Ahutorea
Haavai i te tai hî one e
Ua àhu o Maatea i te àhu fara tea
Orie e patT i tahatai i Ahutoru
Ètârëtia
Eaauruavaa i te tai hee noa.
Haere mâ te haèhaa, aore ra, haere mai te
«
Haere mai te haèhaa. »
haèhaa.
Teie ia, « haere e to Atua », oia hoî, e haere ôe e
Tei nià tâtou i te parau o te huriraa : « Haere mâ
to Atua e te Atua, âpitihia ôe e te Atua. Terâ
te haèhaa ». Te parau o te « mâ », e e mea nâ
«
fea to na faanahoraa. E faaôhipahia teie mâ i
i ta tâtou haamoriraa, e e tae roa mai i roto i ta
roto i te nümera, ia parau tâtou e, « àhuru mâ
tâtou haapiiraa. No te haapâpü noa mai teie to
hoê ». Te auraa, te vai ra te àhuru, ua âmuihia
te Atua hinaaro. Orua aè to ôrua haereraa i roto
atu te hoê.
i te oraraa. Tei pîhaî noa te Atua ia ôe, eiaha no
Aore ra, e rave mai tatou i te tahi atu â hiôraa.
te tauturu râ, no te âpee, ôrua ia haere. E Atua
Hiô na tatou i terâ faautuàraa ta te Atua i nià ia
teie tei hinaaro i te âpipiti e te taata ta na i hâ¬
Èva, « e fânau ôe ma te mauiui ». Te auraa, te
mani. Tiàturiraa rahi to te Atua ia ôe, e aho âpî
vai ra ihoâ te ma, e tuu atoà atu râ i te mauiui. A
aore râ e auraa
ôe » ta tâtou i onoono teie poîpoî mai â i roto
te hiôpoà, eiaha atoà no te tâmoemoe ia ôe, no
fânau ôe ma te mauiui. Te tahi mea tei âmuihia
âpî o ta te Atua e hinaaro ra i te
haamau i roto i te taata, tâua ia haere. No reira,
atu i te tahi. Mai terâ ta letu e parau ra, « hi-
mâmâ mâ, haere e to Atua.
naaro ôe i te Atua mâ to âau
atoà, mâ to manaô
atoà, mâ to puai atoà, mâ to vârua atoà. » Te vai
ra ihoâ te hinaaro, tuu atoà atu ra to âau, to
manaô, to puai e to vârua atoà. Te tahi ia mea
tei âmuihia i roto i te tupuraa o te tahi ôhipa.
POROÏRAA
No reira e to te rururaa nei, ia au i teie nei tumu
parau, Ua ite ôe i te mea maitaî, e tae noa atu i
te uiraa, terâ mai te mau manaô no te mau tu-
ahine no Arue e hôroà atu nei i mua ia tâtou i
«
Haere mâ te haèhaa », ua haere mai ôutou e
teie nei mahana. Te parau nei mâtou, e haere
mâmâ mâ mâ te haèhaa. Teie ia te auraa, aita
âmui tâtou i te Atua ra mai te haèhaa, e faahoï
ôutou i haere mai i ô nei no te faateitei i to
te haamaitairaa ia na ra, ia ànaàna noa o ia,
ôutou âau. Ua âfaî mai ra ôutou i te parau o te
eiaha tatou tê ànaàna, morohi aè nei te Atua.
haèhaa, o ôe e te haèhaa.
I roto i to tatou oraraa ùtuafare nâ mua roa,
Mai ta te Atua i parau i te taime o ia a hâmani ai
te oraraa pâroita,
i te taata. « E hâmani iho ra te Atua i te taata mâ
Atua. Te auraa, te Atua i roto i to tâtou manaô, e
to na huru e to na hohoà ». Te « mâ » e parauhia
ta tatou mau faaotiraa, ua maitaî roa.
metua e tamarii, ia haere âmui e te Atua, i roto i
Ètârëtia, ia haere âmui e te
nei. E aha te auraa. Ua rave te Atua i te repo
\
fenua, inaha, ua hâmanihia te taata i te repo
Mai te peu ua îte ôe i te mea maitaî, a rave, a
fenua. Ua tuu atu te Atua i to na huru e to na
faatupu, tei nià te mata o te Atua ia ôe, na na e
hohoà i roto i ta na hâmaniraa taata. Aita te
tauturu mai.
Atua i hâmani i te taata « mâ » to na huru, ua
hâmani râ « i » to na huru. Eioê atoà aè ôutou
mâmâ mâ, faaitoito i te haere « i » te haèhaa ra,
eere nâ te haèhaa e haere mai ia ôutou ra.
Veà Porotetani no te Âvaè Mati 2016
TE UIRAA - ÔTEÀ
Ua îte de i te maitaî : Rave i tefifi o te tamarii i te haapiiraa,
e te
Teuteronomi 30,11-14 no te türama i teie parau.
TE PARIPARI FENUA NO TIÀREI
O Tiàrei mai Anapü e moti atu i Arahoho
E mouà tei nià o Putara Nui i te rai
E tahua tei raro o TAAREUTAHUAITEÀRE
E ôutu tei tai o AIFÀ
E ava o URUTOÏTOIMOANAEAAÔ
E toà o TOÀTEAITETAÏNAVENAVE
O TEFANÀITERUATAÔ e tauraa no te ià pehau
E tâvana arii o MANUAEÀRU
E marae tuïroo o MATAHIRA
E te raatira arearea o ÜPÀPARU
E raatira Arioi o HITOTI
Va î de i te here o
te Tumu Nui
E mouà tei nià o FAÀRË
E tahua tei raro o TINIPARI
E ôutu tei tai o ATOË
Ua rere huihui aè nei o HONUTORëA i te ara
Faateniteni fenua aè ra vau e
Taù fenua iti o TURËI
Ë mouà i nià o AHURAÏ
E mârae i raro o MARAEÀMAÔ
Ua raaviriviri noa te TUÈ Vl e te TUÈ MÀPË
Ua tahe taua te vai FAANANU
Hee atu i te tai àvaàva
Ètârètia
E Tiàrei e, ua tâheihia ôe i te here o te Tumu Nui
E ua î ôe i to na Hanahana
Ei ora no te ui hou nei
Vea Porotetam du Mois de Mars 2016
To teie nei nahoà tini e, te mau fanauà ùnaùna a
te Tumu Nui e, tâtou e hope roa i âmui mai no
te faateniteniraa i to tâtou Atua, la ora na tâtou i
paèpaè pâpO i taua tamarii ra i roto i to na
pâpO atoà i taua tamarii ra e, ua
tanuhia to na pOfenua i roto i te papa o to na
oraraa. la
roto i te Here e te Aroha o te Atua Metua. Te nâ
fenua. E faaàmu i te tamarii i ta na iho mâa, ta
ô ra ta tâtou tumu parau e, Ua îte ôe i te mea
te Atua i hôroà mai e ta to na fenua e mau ra.
maitaî. E te uiraa a te pâroita Tiàrei, teie ia : Ua
îte ôe i te mea maitaî, rave i te fifi o te tamarii i
Te mea râ e tupu nei, te haapiiraa mâtâmua roa i
te haapiiraa, e te Teuteronomi 30,11-14 no te
ta tâtou mau tamarii, te îteraa ia i to vërâ mâ
tOrama i teie parau.
parau. A ôre atu ai o ia i pâpO i to na iho, eere râ
te reira i te fifi. E parau peàpeà roa râ teie ia ôre
E teie to matou manaô. Ua ïte ôe i te mea
tâtou e mânaônaô. No reira, eiaha tâtou e maere
maitaî. Te reo iho o te Atua të faaroohia te pa-
ia faaroohia te reo tâhitohito o te tahi pae i te
rauraa e,
E mea maitaî roa, i mûri aè i te mau
ôhipa atoà o ta na i rahu. E tâpaô te reira no to
parauraa e, e mea hupehupe e te mâuà hoî o te
mau tamarii mâôhi no te mea, i te
pae hôpeà o
na ôaôa e to na mauruuru no te mea te faaîte
te tau haapiiraa, aita i rahi te manuia i te
noa ra te reira i te rahi o to na Here e to na
hiôpoàraa.
Aroha. Ta Mita atoà ia e haamanaô ra ia tatou i
teie mahana. Te auraa, aita te taata i ère i te
Te parau atoà ia ta te Teuteronomi e haamanaô
maitaî o te Atua.
atoà mai nei ia tâtou, te Here e te Aroha o te
la hiôhia te parau o te tamarii, hou o ia e haere
Atua i te taata nei, eere ia tei te tahi pae moana
ai i te haapiiraa, e âiû àruàru o ia, e na to na
pâpO te tupuraa o to na tino. la haere râ teie
mai, aita atoà hoî i nià i te raî, tei pîhaî iho râ ia
ôe, tei to vaha, tei roto i to ôe ôpü e tei raro aè i
to ôe âvae, ia îte ôe. Ua tâàmuhia to tâtou parau
tamarii i te paariraa, na to na noa ihoâ metua e
i nià i te fenua.
metua vahiné e faaàmu ia na i te 0. Aita â o ia i
arataî ia na i te îteraa i te vairaa o te mau mero
atoà i nià i to na tino. Te ôhipa e ravehia ra e te
No reira, a haapii i ta tâtou mau tamarii i to na
metua, te haamatauraa ia i teie tamarii te îteraa i
to na huru mau, ia matara o ia i te reira.
parau, ia ôre ia ôvere i ô na iho. Mai te peu e,
ua riro na te fenua ei metua vahiné
faatupu ora
Te fifi o ta tatou mau tamarii i te haapiiraa, te
tâtou i to na parau. No te mea, te fenua, e parau
ôreraa ia i haapiihia i to na iho parau na mua
ia na te Atua. Te auraa, te Atua e te fenua, hoê â
no tâtou te nOnaa
roa. Nâ reira hoî te parau o
to na fenua, mai teie
e faaroohia nei i roto i te faatara fenua e, e
mâôhi, a faaitoito ia te faaî ia
ia, e te fenua e te taata, hoê â ia. E fâîraa atoà ia
Atua, hoê â ia.
na tâtou e, te taata e te
mouà tei nià, e tahua to raro, e vai tei uta, e
ôutou tei tai, e e ava hoî to na... e te vai atu ra.
la Atua te Atua, la Fenua te Fenua, la Taata te
Haere mai ai te parau o te marae tei riro ei taura
Taata, E maitaî roa ia.
pito tâàmu te fenua i te raî. Nâ reira hoî to na
paparaa tupuna. E teie mau parau, eere ia i te
tahi parau faatiàraa noa, e mau parau râ o tei
Veà Porotetani no te Âvaè Mati 2016
ItL UIKAÆ O - lAKJWA
Tefenua, te hià hipa ia o te taata. Efaadhie ânei tefenua
i te taata i te îteraa i te maitaï ta te Atua ifaaïte mai.
E faaôhie te fenua, mai te peu :
taata.
-E fârii te taata i te maitaï ta te fenua e hôroà ra,
-E fârii te taata, e faaite atoà te fenua i te
oia hoi, te Ora.
ôpuaraa ora a te Atua, ei tâpaô no te Here e te
-E fârii te taata i to na parau ei fenua. Ua hâ-
Aroha i te taata. E teie hoî Here e te Aroha, o te
manihia o ia i te repo fenua. Terâ te haamataraa
Atua, oia hoi, te faaite ra te fenua te parau mau.
O to na parau,
oia hoî, e fenua, e tupuraa no te
parau a te Atua. E îte te taata ia na i roto i te
fenua. E tamarii o na nâ te fenua. Terâ ta te
fenua e faahoi mai ra, oia hoi, te parau ia o te
TE UIRAA 7 - PATAUTAU
E tüàti ünei te Parau-Tià e te Tâtarahapa.
Te parau tià ->
-No te parau tià te tâtarahapa
-Te tâtarahapa, to ôe terâ èà no te hoî i te parau
Te Atua
Te taata
-Te parau no te mâ, tâmâ nâ mua roa i to ôe
tià
âau, haere atu ai i te Atua ra.
-la tâtarahapa no te rave i te parau tià
Ètârëtia
-Hoê â ta râua fâ, hoi i te Atua
Te tâtarahapa ->
.
-No roto mai ihoâ te parau tià e te tâtarahapa i
te Atua
-E haapâpü :
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
TE UIRAA 8 - ROHIPEHE
Mai te peu te faaroo, o de e te Atua. E te aroha, o de e to de âau. E
aha te fifi o ta dutou e îte ra ia tâôtiàhia te aroha i nià i te hôroà.
Mea maitai tatou ia mâramarama maitaî, e aha
faanaho anaè i ta na hôroà no te mea, te tâôtià
te Aroha. Te Aroha, ta ôe te reira fâîraa faaroo i
Atua, oia hoi ta ôe tâpaô faaîte i to ôe
noa ra ihoâ o ia. Te auraa, eita ihoâ te aroha e
riro ei hôroà. E tiàmâraa râ to te taata e hôroà i
here i te Atua. No te mea, eita to ôe parau e te
te mea ta to na âau e manaô ra, te parau ia o te
taata e hope i nià noa ia ôe. Râveà e faaîte ra, i
aroha. Ua faatura te Atua i ta na hôroà, e o
mua i te
te mea tei riro ei tumu no to ôe parau, oia te
tâtou, ua faatura atoà ânei tâtou i te hôroà a te
Atua. Te auraa, no roto mai te taata i te Atua.
Atua.
Haamanaô te parau no te hâmaniraahia te taata,
oia hoî e Aroha te Atua. To na auraa, e Aroha
I roto i te hôroà, te vai ra te faaapiapiraa, faatu-
atoà te taata. No te mea, aita o na e faatupu ra i
rori te manaô e te hôpeàraa, aita te hôroà e tano
te parau i parauhia ia na. Eere mai te tahi ôhipa
ra.
tei faauehia ia na i te rave, aore ra tei moèhia ia
mua i te hiô i ta vërâ, eere
na i te rave. Te râveà te reira e matara ai o ia to
hiôraa atu i te huru o te taata e tià mai ra i mua.
na parau,
Pinepine te îtehia te reira huru hôroà, nâ
atoà i te mea ôhie i te
oia hoî te aroharaa te taata i te taata. E
te taata tei faatupu i teie parau, e riro o ia ei pipi
Aita ta te Mâôhi e haapiiraa nâ hea ia hôroà, e
na te Fatu.
maamaa ia huru taata. Te
Hoê â huru no terâ taata tei puta to na âau, oia
maitaî » e haapii ra nâ hea ia tarani. E ia haere
hoî, te taata tei îte i te tahi i roto i to na àti. Eere
haèhaa noa te taata eiaha râ e nâ nià. Eiaha e
te îte mata teie e parauhia nei, e îte rave râ o ia i
te ôhipa. Ei reira e tüàti ai te parau e, « ua îte ôe
manaô, ia rave anaè te taata i te ôhipa, eita ia o
na e tuîhia, oia. E o te Atua atoà terâ e tuîhia ra.
i te mea maitaî », na te raveraa e haapâpQ mai e,
Te taata e mâramarama mai i teie parau, e îte
ua îte mau ânei teie taata i te ôhipa e tano ai ia
faaauhia i te parau o te faaroo. Te mea au ôre
mai o ia i te ôhipa e ravehia. Te auraa ia o teie
parau noa mai ra râ te
Atua nâ roto ia Mita : « Ua îte ôe i te mea
râ, ua na mua mai te tâparu. E aita to na âau e
parau, O ôe e to ôe Atua, mai terâ ihoâ paî ta
letu e parau ra i te taata tei hôroà i te âuà pape
parau faahou mai ra i te mea e au ia rave. A
na te
tâponi noa ai tatou i mûri mai i teie parau e, « O
i te maitaî.
tahi, na na te reira pipi, eita atoà o na e ère
te taata hôroà noa ta te Atua e hinaaro ». Nâ hea
paî ia te taata e hôroà ai inaha hoî, ua nâ mau ê
mai na te rou i te toro mai. Nâ hea paî ia te taata
e anoenoe ai. Hoê atoà manaô no te taata ia
Veà Porotetani no te Àvaè Mati 2016
TE UIRAA 9 - APARIMA
I mua i te Itaia 53/1-3 e te Mâtaio 6/1-4, E aha tefaahemaraa e tiaî
noa ra i te
taata tei hinaaro i
tefaatupu i teie parau no te AROHA.
Te parau no te Aroha, E mea moè te reira, eita e
te âau o te taata i roto i to na mau fifi. Tirara hi¬
tano e faaôto te pii, e faateiteihia i te vahi taata.
naaro o te Tumu Nui.
E mea moèmoè te reira.
la faahitihia te parau o te mouà ia Tearoha Nui
Ta Itaia ia e faaite mai ra e, la tupu mai te ohi
i mOtaa ra, i teie mahana ia Temanava, aita te
maro ra. Aore o na huru e te nehenehe a
âpî i mua i te aro o te Atua mai te aa i te repo
haapaô
parau i taui, aita atoà te mouà i nainai mai. Te
Aroha râ o te taata, te reira tei taui.
atu ai tatou ia na. Aita o na e hohoà, hinaaro atu
Temanava, to na auraa, te âau. E parau o te reira
ai tatou ia na. la parau tatou e Aroha te Atua...
nOnaa, e parau matara, e parau ôhie te hôroà e
Ua îte ra ânei tatou i te Atua. Aita.
te rave. Te auraa, èrâ iho, âfai atu, a rave. Ua
To na ra Aroha, te ite noa ra tatou :
mâmü rii râ teie reo. Areà te fenua, ua ineine i
-ta te fenua e to na î, te moana e to na î, te rai e
te faatupu i te ora.
to na î, te rahi o te ano,
-te hohonu e te teitei o te Aroha o te Atua e
la parau letu, « Here ia ôe, here te Atua, here te
faaite noa ra, aita e mahana tuuS.
tauaro », e hinaaro te reira no te Atua ia tupu ia
E taoà moèmoè. Te auraa : o ôe e to ôe âau.
ôe i te Here ia ôe iho. E maraa atoà ia ôe ia
faauta i te reira Here i nià i te tahi pae. E, te
Ètârëtia
Aita te Atua e poro ra i to na Aroha. Aita atoà ta
tauturu noa ra ia te taata, i te parau a te Fatu.
na mau merahi e faatai ra i e
Te paruparu rahi râ e vai ra i roto i te taata i teie
pO ia itehia to na
Aroha. Te faahema, te tiai noa ra, ia faaitehia te
mahana, oia hoî te hereraa te taata ia na iho, e
taata, e ia hanahana o ia. la ôre o ia ia faaitehia,
e faufaa ôre te ôhipa ta na i rave, e mâuruuru
tano roa ai e poroi e, A Here ia ôe iho, A here to
ôre atoà o ia. Eiaha e mâiti i te ôhipa, e te taata
tumu a te Atua tei hôroàhia i te taata. No te mea
ta ôe e tauturu.
râ ua hema te taata, mâmü aè nei te reo o te
ôe parau, A here to ôe fenua, A here i te faufaa
Aroha, riro mai nei o Tearoha Nui ei Te-manTe Aroha, eere te faaîraa âfata, eere te râveà e
ava.
hanahana ai te taata. E râveà tâmahanahana râ i
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016m
Tm
mm
TE UIRAA10 - ÛTE
E aha te haereraa e te Atua. Nâ hea i te
faadhie i te tupuraa no teie parau.
TE FAATENIRAA
A toro mai na to tarià i te faateni o taù âià here o Hitiaa.
O Hitiaa teie i te hitiraa ôtahi o te râ.
E mouà tei nià o Mâuru
Tupuraa no te anuhe ùra ra te Nonoha ùra.
E tahua tei raro o Taputurouru.
E ôutu tei tai te Fauroa.
E vai teatea hoi teie o Vai mâha te aho.
O Taputapuatea te marae i Hitiaa i Taputurouru.
E ava tei tai o Tapora.
E motu teie o OpO Totara e o Variararo.
E fare àiraa ùpu o Fare tuitui mâha te aho
E tahua o Marouri e o Marotea.
E fare Arioi o Pereue.
E raatira Arioi o Maraùra.
E âfaî veà o Rauahatea.
E tahua ârearea o Maninihaoreà
Ei fâriiraa ia Teriituatuauira.
2^
Veà Porotetani no te Avaè Mati 2016
19
Ômuaraa, tatou pâatoà tei tae mai i teie rururaa,
I ô nei râ, e parau ia no te maitaî ta te Atua i tuu
èrâ mai te hei no te here e te aroha no te nOnaa
mai e ta Mita e haamanaô faahou mai nei ia
tâatoà no Hitiaa, ma te ôre atoà e mâîti i te huru
tâtou. Te nâ ô ra hoî e, ua faaïtehia ôe i te mea
e te hohoà o te taata. Mâuruuru i te Tumu
maitaî. Te auraa, ua îte ôe. E ia nâ ô hoî e, E
Nui,
te tumu no teie fârereiraa i to tatou. Mâuruuru
aha te haereraa e to Atua. Eere ânei e, te tiaîhia
atoà no teie Tumu parau nehenehe roa ta tatou â
mai ra ta ôe faaotiraa i mua i teie parau. Aita ôe
e hiô faahou nei i teie mahana.
e
Oia mau, ia hiô noa tatou i te Tumu parau, e
riro tatou i te parau e, â, e tumu parau ôhie roa
Ôe e te nünaa Mâôhi. Ôe e te taata Mâôhi teie e
parauhia mai nei. To ôe Atua teie e parau mai
teie. Aita ihoâ râ e mea ôhie ôre ta te vaha. Te
nei ia ôe nâ roto i te Perofeta Mita. E aha ia ta
mea mau râ e hinaarohia mai ra, eere noa
ôe e tiaî faahou ra. E aha te mea e taupüpO noa
ai ôe. Te haereraa e to Atua, oia hoî, ôrua te
Atua e haere. Ôrua te Atua i nià i te èà. E no te
parauhia mai ra e haere e feruri. E parau ru
teie ia ôe e te nünaa. la ôe e te taata tâtaîtahi.
ia i ta
te vaha noa. I ta te âau atoà râ e faatupu mai,
riro atu ai ei tumu ôhipa aè na tâtou pâatoà.
mea e Atua ora
teie, aita atu ia ta na e rave, te
Te nâ ô ra hoî e, Ua îte ôe i te mea maitai. Nâ
haereraa ia ôrua i roto i te ora. E riro hoî teie
mua atu, te nâ
ô ra ia e, ua faaïtehia ôe i te mea
maitai. I teie râ mahana, o ôe e te taata tâtaitahi
haereraa to ôrua ei anoenoeraa i te mau taime
teie ta te Atua iho e haere roa mai ra e parau, i
haere ai ôrua i nià i te èà, eita to taahiraa âvae e
të nâ ôraa e : Ua îte ôe, te auraa o ôe terâ e hi¬
hape. Te tiaî noa atoà mai ra te Atua ia ôe ia
parau atu e, Tâua, tâua e haere i te mau taime
atoà. Haapaô maitaî atoà ia tâtou a hape, i te
mea, eere noa te âvae terâ e hinaarohia mai ra,
naarohia mai ra. Na tâtou râ e faaroo mai i ta te
vârua parau mau i faatupu i roto i to mâtou
âau.
atoà e te mau tau atoà. Te Atua i roto ia ôe,
I ô nei, te hinaarohia mai ra te tahi türamaraa i
to ôe râ tâatoàraa ta te Atua e hinaaro. To ôe
nià i teie parau. Te tîtauhia mai ra te auraa no
manaô, to ôe âau, te reira te mea e tiaîhia mai ra
ia ôe. Tuu i to ôe parau i roto i teie Atua. Haa¬
manaô, aita to ôe e parau no ôe iho. Vaiiho ia ôe
e na te Atua e faanaho mai, hahaere atu ai ôrua.
teie huru parauraa. Ua îte atoà râ tâtou e, ia
faahitihia te parau no te haere, e îtehia te parau
no te âvae. Na te âvae hoî te reira tuhaa. la tae
anaè râ te manaô i te uiuiraa e, e nâ hea, i te
mea ia ua moè te èà aore râ ua ihu. Aita i îte
Nâ hea atu ra ia. Nâ hea atu ra i te faaôhie i te
faahou i te èà. Aita i taa faahou e, i hea te
tupuraa o teie parau : Te parau nei Tamarii Hi¬
tiaa e, aita atu e mea e maitaî ai teie haereraa to
toparaa âvae e haamata ai. Ua ite atoà râ tâtou
e, eita e tupu te parau no te haere, ia ôre e farii i
te faaruè i te tahi vâhi tâpae atu ai i te vâhi ta te
manaô e hinaaro ra. E no te tupuraa te reira
manaô tei haaparauparau i te âau o te taata, no
te mea ia te vai ra te upoo te vâhi e tupu mai ai
te feruriraa e te manaô o te taata. I tupu ai ra te
te taata e to na Atua, maori râ, te haereaa ia mai
te haèhaa. Oia hoî, te raveraa i te huru haèhaa i
roto i teie tere. Eere i te taîtaîraa i te haèhaa nâ
mûri ia ôe. To ôe râ terâ huru e terâ noa to ôe
huru i roto i teie tere. E tauturu te haèhaa ia ôe i
nià i teie èà. Faaitoito i te rave i te ôhipa ia tupu
reira huru manaô i roto i te feruriraa o te taata,
to ôe hoîraa i raro e ia îtehia te teitei o to ôe
no te mea ia te vai ra te tahi
Atua. Na te haèhaa e te faaroo, e faaora ia ôe.
ôhipa tei türaî ia na
i mua i te tahi faaotiraa. E ôhipa ânei tei haamauiui ia na e aore ia, tei faaôaôa ia na i roto i
to na oraraa.
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
Tei pihai iho noa vau ia de e tei roto roa vau ia de
UIRAA12
-
PIRAE
-
OTEA
Te hinaaro o te Atua râua ia te taata ia haere, te
mataù, te mea ia efaataupupU noa nei i te taata.
Nâ hea te taata e mâtara ai i mua i teie parau.
TE UIRAA
faaôhipa-pQai-raa te manaô i te mea e tîtauhia
mai ra e to Atua, te îritiraa i to âau i te fâriiraa i
TE TUMU MAU E MÀTARA AI ÔE
te hinaaro o to Atua ia ôe e te türaî ùànaraa i to
TE HINAARO O TE ATUA.
ôe tâatoàraa no te Atua anaè.
Te hinaaro o te Atua ia ôe e te taata, la ite ôe e,
E mai rahi atoà no te hiroà, te haapapOraa ia te
O ia te Fatu ia
ôe, e Atua no te maitaî, hôroà ora,
taata e Mâôhi o ia, ia ôre te manaô ia roaahia.
aratai, tiai e pâruru, ua noho o ia i roto ia ôe, oia
Te auraa, ia paari, e paruparu ia te feruriraa no
te Atua O te mau atua atoà.
te faatupu, i te mea hoî ua îte paî ôe i te mea
maitaî. Te auraa, aita ia e haafifiraa te hiroà i te
HAERE ÔE E TO ATUA.
faatupuraa i te hinaaro o te Atua, ôhie noa ia
E faatupu ôe te taata no te mea, te tumu rahi ia
ôrua i te haere.
O to na
hinaaro, o vau i roto ia ôe e te toe ra ia
E maî rahi atoà no te hiaai, te türaîraa ia i to ôe
ta ôe e te taata i te faatupuraa i ta ôe no na, a
manaô tâatoà no te ôhipa e tiaî mai ra, e tâpae
nehenehe atu ai ôrua ia haere ma te maitaî e te
hau i roto i te autaeaèraa, te hoêraa te manaô e
ai, e maitaî roa ai, oia hoî ia hinaaro ôe i to
Atua, ma to Vârua atoà, ma to manaô atoà e ma
te âmuitahiraa i te rave-pâpu-raa i ta na ôhipa
to puai atoà e hope roa.
faatupu i te hinaaro o to Atua, e te utuà, te
fa ia ta ôe e te taata e tiaî, oia hoî o te ora ia.
TE ATUA TE TUMU TE MAU MEA ATOÀ
no te
Te Atua i hâmani i te raî e te fenua, oia atoà tei
TE MATAÙ
hâmani ia ôe e te taata. Te faaîte mai ra te Atua
E parau fifi roa teie e te haaparuparu i roto i te
e, eiaha ôe e te tata e haafifi noa atu, no te mea
taata, e parau atoà teie, tOrorirori te manaô i
roto i te tiàturi ôre ia na iho e i to na Atua, e
ia hinaaro ôe ia ù, tei pThaî iho noa vau ia ôe e
tei roto roa vau ia ôe no te mea na ù ôe e no ù
parau atoà teie tei arataî i te taata i roto i te taa
ôe, e teie taù parau ia ôe e te taata, a haapaô i
taù mau aô atoà, o vau te matamehaî e o vau te
ôre, fifi roa atu ai o ia i te îteraa i to na Atua, e
teie huru taata, ua paremo roa o ia i roto i te tau,
tau no te faatîanianiraa, tau no te ôhie e te
faahopeà.
faatau.
TE FAATAUPÜPU
E maî rahi teie no te tiàturiraa, oia hoî te
Veà Porotetani no te Âvaè Mati 2016
21
\
Tm
mm
HIÔRAA ÂMUIINIÀ I TE MAU UIRAA
Ua îte ôe i te mea maitaî
Te reo o te Atua, eere ia i te mea îteâ-ôre-hia. Te
nâ ô ra te Atua, eere teie nei parau taù e parau
atu ia ôe i teie nei mahana i te mea iteâ ôre e ôe,
eere hoi tei te âtea ê. Aore i nià i te raî, a parau
ai ôe e, O vai to tatou e haere i nià i te raï, e tii i
ture, teie ta na i tâpeà mai, Here i te Atua, Here
ia ôe iho. E i to na hoî parauraa e, i haere mai
nei au i te ao nei ia tupu te parau tià (loane
9/39), te mâramarama ra ia tâtou e, te ôhipa a te
parau tià, te hau ia, e te hopeàraa o te parau tià,
te peàpeà ôre ia, e te ora, e a mûri noa atu.
taua parau ra e hopoi mai ia tatou nei, ia faaroo
atu tatou e ia haapaô. Eere hoî tei te tahi pae
mai, a parau ai ôe e, « O vai to tatou e
fano i te moana, e tii i taua parau ra, e hopoi
mai ia tatou nei, ia faaroo atu tatou e ia haapaô.
Tei pîhaî iho râ taua parau nei ia ôe, tei to vaha,
e tei to âau ia haapaô ôe i te reira »
(Teuteronomi 30/11-14).
Te tîtauraa i te taata i mua i teie parau, ia noaa
ia na te haèhaa o te âau. E tano atoà tâtou ia
moana
Te parau a te Atua tei riro mai ei fenua, e ôaôa
rahi to na i ta na iho ra ôhipa. Te mâramarama
ra ia tatou e, no te mâuruuru rahi hau ê o te
Tumu Nui i ta na ôhipa i hinaaro ai o ia i te
taata ei tîàau i ta na faufaa ora. I mua i teie
parau e, te taata e ânaî maitaî to na âau, to na
manaô, e to na vârua i nià i te Atua, e maitaî taa
ê të roaa i te reira taata. Te auraa, e hoê o ia i to
na Atua e e haere âmui o ia e te Atua. E no te
mea hoî e Aroha e e Here te Atua, ua tanu te
Atua i taua huero ra i roto i te taata ta na i hâ-
mani, e tupu mai ihoâ ia te reira huero ia au i te
hinaaro o te Atua. Mai ta loane i parau : «Tei
aroha ra, ua fânauhia ia e te Atua e ua îte hoî i
te Atua.» Eiaha mai te mea e, ua faauehia o ia,
no te mea râ te vai ra taua faufaa ra i roto i te
parau, te îte ra tatou e, e tiàraa tâvini to te taata.
Na te taata atu ra ia e îmi i te mau râveà atoà ia
vai noa te ôaôa e te mâuruuru o te Atua i ta na
taata, ia anoenoe te aroha e tano ai terâ maa
ôhipa. E no te mea hoî e tâpaô no to na Here e
tâtou, tahi rima i nià i te fenua, tahi rima i nià i
te Atua.
to na Aroha, aita te fenua e faaea ra i te faaîte i
parau ra e : « E ùru ra e ùru ihoâ ia, e taporo ra
e
taporo ihoâ ia. » No reira, teie haereraa to
te reira i te taata. Mai ia letu i parau e, O vau e
te Metua hoê â ia, aita atoà ia parauraa i taa ê
E te Atua Metua i te raî tuatinitini e, to ôe hi¬
atu ia faahiti tatou e, te Atua e ta na parau tei
naaro ia mâtou
riro mai ei fenua, hoê a ia. E te fenua hoî ra, e
faahotu mai ia i te parau mau. E tano ia tatou ia
anoenoe i te aroha e ia haere hoî mai te haèhaa
parau mai te tauruuru ôre e, ua pâpaîhia te
parau o te taata i roto i te fenua, e ua pâpaîatoà-hia te parau o te fenua i roto i te taata. I
parau ai te Mâôhi ia na, e tamarii na te fenua. E
faatura ia, oia hoî, e here, e faaroo e e haapaô.
Ta na te reira fâîraa faaroo. Teie te mea e tîtauhia ra i te taata, ia vai noa te fenua i te rahiraa, e ia vai noa te taata i te itiraa. E aita atu
hinaaro to te Atua, ia îte te taata i te ôaôa, te
maitaî e te hau. E ia faatura hoî i terâ iti to na, i
reira noa te Atua e hanahana ai, e tupu ai hoî to
na Hau. Te parau nei tatou i te Atua e, te Eatu ia
o te raî e te fenua. Ua îte atoà râ tatou i to na
marü e to na haèhaa. Te haapotoraa letu i te
nei, ia rave mâtou i te mea tià, ia
e o ôe. A mau i to mâtou rima paruparu e
faa-
toro atu nei e a arataî ia mâtou i nià i to ôe mau
taîara, faahou ia mâtou i te âià. E letu e, te
aroha i riro mai ei taata, te mâramarama o te
nünaa Mâôhi, tuu mai te mâramarama i roto i to
mâtou âau, ia itoito mâtou te raveraa i te ôhipa
ia hanahana te Atua Metua. E te Vârua Moà,
tauturu mai ia mâtou, ia puta to mâtou âau
ètaèta i te aroha. Na ôe e tauoi mai i to mâtou
vaa, ia maitaî e ia hau te tere. No ôe te Hau e te
Mana, e te Hanahana e te Atua Metua, i nià i to
mâtou fenua iti nei e i nià i te raî atoà na. la riro
ôe ei Atua no mâtou, e o mâtou te nünaa ta ôe e
arataî, ia tupu roa to ôe hinaaro i Mâôhi Nui
nei.Amene.
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
22
^
(«r
Veie te tâtuÂaaneui
e te mâteu
lewta, itc
e
7HetÂeiè«tü
^^YYlaÀy S^napü' e/ nâ/ niw otAA/ cU/ i/te^ ta/io/ o te/ mouw
£/ tae/ atu/ ai/ ite/ \mÂÀ/ e/
izauuAÂia ta e/, te/ pUaa te/ &^nai2Û/
Moatti l ^^^flakapey
ata al l
^ai2afda e/ te/ kojieàtaa La a ‘^aaUi/.
e/l te/
e/ tae/ taa
fiae/ aizatoÀtau/1 te/
^ teha, e/ tHàtl mal al te/ àûw ta a ^akam/ta,
a l^%akaèna l
te/taÂÀ/aè/iiaey
pza a ^ap^neta l te/ takl aè/ pae/.
ata al l te/ \mià
patauAia tae/, a ^ateueue/.
e/ te/
e/
^e/ aataa ^^o/ tele/ iàa teie/ La, e/ aa te/ ueU/1 te/ mea aeuekda,
l te/ mea l
pIpIÂia.
^ mal teita e/ tae/ ata l te/ tama a te/ mouà ta a ^Yïlâoeva,
l teUa e/ tae/ ala l '^acmltaiiaim/.
‘^YïlaÂ/ teÂAa mal Ütapcud/ mal al l toAcital,
nâ nia mal l te/ takua e/
patciiJiia ta a ^apam/iaatl,
aâ tava mal l ^aimul.
^ mal tei/ia e/ tae/ mal al l ^àeà/1 takatal l te/ oimmm/ ta l ^ikaia
^aaapi/w.
^ mal telm/, koi/nmlallatalte/^enuae/paicaiAia tae/, a ^anaatooja.
^^Yïlai/ ^àeà tae/ mal l s4,aapii/, teie/ te/ maa takaa l^mia :
e/ tae/ ata al l nia l te/ mola ta a
e/
EAEA, VANAATOOFA, PAPEIVI, TEVAIPOHE,
NIUMARE, TEURAMEA, ARUPA, FARETAI,
POROURA, AHUARE, MAUREPA e o ANAPU.
Fait partie de Vea Porotetani 2016-2018