EPM_Vea Porotetani_201603.pdf
- Texte
-
MENSUEL PROÎtSTANT DE POLYNESIE FRANÇAISE
Porotetani
Sommaire
pXfêtetani
«(
MENSUEL DE L’EGLISE
«t
«t
«(
i»
PROTESTANTE MÂÔHI
«
EN POLYNÉSIE FRANÇAISE
«>
CRÉÉ EN 1921
«
«t
«I
«I
2
^
Boîte
postale. 113 - 98713 Papeete, Tahiti - PP.
Tél. (689) 40.46.06.99 - Fax. (689) 40.41.93.57
Email :: veaporotetam@epm.pf
Email
^
«
6/24
Directeur de Publication
«,
MARAEATaaroanui
*
«
Rédacteur en Chef
*
John DOOM
«■
«
«
Secrétariat-Maquettiste
*
«
ATGERTeava
*
6
Comité de Rédaction
*
7
HOIORE Céline, TEURURAI Jean,
«■
8
^
9-10
*
PIFAOHeiata,IHORAI Jacques,
FAUA-TUFARIUAEmma,
SabrinaTERAIARUE,
Georges KELLY, Rocky MEUEL,
*
I
*
4k
*
*
*
*
4k
*
et la collaboration de
MARGUERON Daniel et
Émile MALÉ
11
12-13
14-15
16
«•
*
«
*
Prix de l’abonnement
.
s„.
17
*
18
..
4k
4k
Vahiné
Ètârëtia
Video
*
4k
mau
Le Rassemblement des Femmes
«
*
«
te
*
POHUEBenetTEVAARAUHARAIteata
«
*
a
«
*
*
Dossier
•
Te Rururaa
«
*
*
■
«
*
*
5
^
«
I
0 Photos : Rururaa a te mau Vahiné (1)
# Faatara o te fenua : Mahaèna
# Edito & Intro : Pâroita Mahaèna
4
«
«t
Métropole : 22,87 Euros / Suisse : 41 FS
Impression : TAHITI GRAPHICS
Tirage : 2000 ex.
4k
19-20
«
«
«
21
22
4k4k4k4k4k4k4k4k«r4k4k4k«t4k«i4k«( 4k «t «t4k«i4k4k4k4k«i
23
24
^
^
0
0
0
%
^
0
^
0
0
0
^
^
0
Te tereraa ôhipa
Te maui Uiraa, te Pâroita e ta na Haùti
Tautira e Afaahiti
Vaiôfe
Taravao
Ame
Tiàrei
Pneu & Papenoo
Faaone
Mâhina
Hitiaa
Piraè
Mahaèna
Hohoà : Rassemblement des Femmes (2)
Parau o te fenua : Mahaèna
Photos : Veà porotetani
Légende de la Une : Te haùti a Papenoo (Hohoà i te pae àui e te pae àtau i nià) ;
Te tiào Mahaèna (Hohoà i mro)
4k4k4k«i«t4k4k4k4k4k4k4k4k«i4k4k4k4k4k4k4k4k4k4k4t4k4k4k4k4k4k4k4k4k«i4k4k4k4k4k
BULLEmi DE
Nom
RiâBOimMENT
Prénom
:
Adresse Mail
ou
Je
Géographique
me
réabonne
au
je verse la somme de
Abonnements : Polynésie
:
:
Veà Porotetani pour
l’année 2015 (lan
-
10 numéros)
et
À
renvoyer
Française 1200 FXPF ; Métropole 22,87 Euro ; Suisse 40 FS
à : VEÀ POROTETANI - BP. 113 - 98713 PAPEETE - TAHITI - POLYNÉSIE FRANÇAISE
Tél. (689) 40460699 - Fax. (689) 40419357 - Email : veaporotetani@epm.pf
4k
....
-
Te pae
L
miti no Mahaèna
^ l^ïlaÂaèno/tele^ i te/ ixai/ u/vi/vaw
law
teÀy
te/ àioMo/ 0/tey
moAA/ mumi/
tii/
pmtaÂcdoAo/, m/iV wto/ey tae/mal i toAaicw
^~yiây loloy b nô/ ^uo/ nM', Qy ’^epia/iaAb e/ tey ^aalLb
^ l^nuoy 1A4yl2mUj2£y ey tey koAAÆÜIyW Qy'^ïyiaÂaènay
%dm4^moy ey tey ku^ b tey ma/voy aoy.
^Oy kuiktoy àey ey tey
K
tÔÀJmWytey
leoy
tây b tey
I20bj2ab
pib Qy toy àey m/ua tcuna/lbb ey
s4 kiày b tey heAÆy Qy tey ^umw ^~yilAl.
ioy taîÂoybkoy kol tey tOy
^ toypoy alw b tey bûoytal
â/UAÆAAAÆy toùy âoUy b toH éAtuOy
LOy
ey
^
pukJÂauy mal tey maial loy
l^yia/LCUMiOdA/V&iey b tey ma/VUy pëy
pialemlenb ây to/ùy âoAdy b talty âiày btb Qy ‘'ïïlaÂalnay
peAeyOy U-OAAy Loy àey b tey mOA^y tauy aiaày.
ey
^
^aloAnanoy
^oloA/Mey
tOy ta/VOy Qy ^onXMA/iOy
OAAiw tel tal Qy ^oAetal
mouày tel niày oy
tab
^
tOQy Qy
^^Uoy toAey nây ual Qy ^eyUOl^AXOAltay ey Qy AïLaAoypey
’^b pia/ia/vbia/il b tolb ^emuiy.
^ moÂuey tkàeyQy ^^AZaÀjibb ey Qy ‘'^Zoaubaltal.
moytiAy tel tal
Qy
^aauphl,
aûoeihaoy noy tey ul kouy n^eb.
s4kua/vey àey bteytOAAy Qytolly m/UAyUipunay
AïLaÂaènoy b teiey makanoy.
‘kyiaAÀ/VUAAAUy ey tey ^umuAy ^^Ylul
^^YLoy teley ^^AiAAAAy i^ekeneAey toy àey b kâ/ioày mal
’^b auiy nxjy mâtCMAy.
‘AïLaÂaènay taH âiày ey, ol ualual aly àey.
^Oy ^^/iOy
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
Maintenant, tu sais
ce qui est bien
(Michée 6/8)
I teie nei, ua îte oe
i te mea maitai
(Mita 6/8)
Certains
di
s
ent
à
propos
des
par
o
l
e
sde
Imua i teie parau ta Mita, e riro te tahi pae
Michée, qu’elles s’adressent unique¬
i te parau e, no ïteraèra noa teie parau.
Eita tatou e 5 i roto i te reira parau. Te
nous concernent aucunement.
haapâpO
noa ra te parau e, noa atu ia e ua parauhia i te tahi nünaa i roto i te rauraa, eiaha ia
moèhia ia tatou e, no te Atua teie reo ta te perofeta e haamanaô mai nei ia tatou. Te auraa ra,
atoà ia teie parau e te nünaa
teie mahana.
no
tatou
peuple d’Israël et qu’elles ne
Cependant, on dit
que, sachant que, c’est de la part de Dieu que
le prophète a prononcé ces paroles, à tous les
peuples dans leur diversité, par conséquent, cela
veut dire que ces paroles concernent également
le peuple Mâdhi, aujourd’hui.
ment au
Mâôhi i
C’est
Ta te
pâpai Taramo ia
e
haamanaô mai
tatou e, « no te
Tumu Nui te
to râtou atoà ra
î, te
feiâ atoà
mau
mau
fenua
o
ra
ia
fenua atoà
e
te ao nei, e te
pârahi ra i reira. » (Taramo 24/1).
hinaaro to te Atua i te taata ta na i hamani ia
i to
na
huru
Te nâ ô
naaro
e
ra
e
E
Jésus
reo : « eere o
ôutou tei hi¬
mai iaù, o vau râ te hinaaro atu ia ôutou
(loane 15/16). Te
auraa,
Atua. Te Atua
ôe. O ôrua i teie nei. Ua hoê
te taata
e
e o
i teie taime,
o
ôe ia
te Atua. E tano roa ai teie parau
hiôhia mai
no
te taata
tataitahi,
que
termes,
«
au
to na hohoà.
to letu
le psalmiste David nous rappelle en
À l’Éternel la terre et ce qu’elle
renferme. Le monde et ceux qui l’habitent ! ».
Dieu a besoin des hommes et des femmes qu’il a
créés à son image et selon sa ressemblance.
ces
ce
e te
ia
aore ra no te
dit
Ce n’est pas vous
qui m’avez
choisi, mais c’est moi qui vous ai choisis, »
(Jean 15/16). Ce qui veut dire, que désormais, il
s’agit de toi et Dieu. C’est vous deux main¬
tenant. L’homme et Dieu font un. Par con¬
séquent, nous pouvons maintenant dire que cette
parole convient parfaitement à chaque individu,
ou bien à chaque
peuple.
a
: «
^
‘
nünaa.
^‘
<
Püroita Mahaèna
‘
Hurihia
Veà porotetani
\
A
tià,
a rave
i to de
E paari
ora
rahi mau to
REO PII NO TE HERE
PAROITA NO VAIÔFE
APARIMA
oe te
vahine
-
ÛTË
PÀROITA NO TARAVAO
E to ù
nunaa e
Ua îte ôe te mea maitai
Te parau a Mita tane, Aie
A faaroo mai na
E parau iti teie
Te
mamae
nei to ù
manava
To te Atua hinaaro ia ôe
la rave te Parau tià e
Tei monohia ra e te taata
I te mea maitai e
E reo to ôe e Parau ta ôe
Tei roto ôe i te tau
No te nevanevaraa
Te vevo nei hoi te reo
E reo pii no te Here
Ua ite ôe i te mea maitai
Faaea na, faaea na i te uiui
A tià, a rave i to ôe ora
Faaôhipa atu e
Tiàmâraa hoî to ôe te vahine
Feruriraa to ôe e
E
paari rahi mau to ôe te vahine
Faaôhihpa atu
Haapaô anaè te mea iti
Faarahihia ta ôe
Aie, aha ahe ahi ahi ahaahaa
Te
piti te hinaaro te Atua
Anoenoe te Aroha e
E vai tâmau eita e mutu
O to na tupuraa e
E taata ôaôa tei faaôaôa
I to na huru e
Maoro noa te pehe ia tai
Haùtiùti to tino e
E tano rahi to ôe i te tano
Oriôri taua te vahine
Aie, aha ahe ahi ahi ahaahaa
APARIMA E TE TAMA MÀOHI E
PAROITA NO TIÀREI
-
E te tama Mâôhi e
Te faaite nei matou
Te mau faufaa e vai nei
I nià iho i to tatou nei fenua
Mai te faaàpu, te rima î, e te vai atu ra
Ua horoà matou i te mea mana
Faahiahiaraa no to tatou mau tupuna
Te faateitei nei te mau râtere
I to tatou nei hîroà tumu na te ara
E tatou
Anoenoe rahi to ôe te vahine
I te faatupuraa te Aroha e
Aita hoi ôe tiaî mai e
No te huti i te aho e
Te huru mau hoi te reira e
Anoenoe te Aroha e
Mai te tumu râau te fenua
Horoà noa i te Ora e
E tupu e tupu i to na rahiraa
Pâfai püpâ te mâa
Aie, aha ahe ahi ahi ahaahaa
Marna iti. Papa iti, Âiu iti, Ehe,
Faaite i te mea maitai. Aie
iho, te ère nei i ta tatou mau peu
mau metua, a faahotu na
E te
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
PATAÙTAÙ
PÀROITAPAPENOO
I haere mai
na vau
E faaîte ia ôe
I te
maitaî
mea
Aita ra hoï to tarià
I faaroo noa aè
A hiô
Ua
na
râ i teie nei
mu tu
te taura
Te firi nape o te hau
A tâtara i teie nei
I ta ôe
HIMENE TARAVA
PAROITA PUEU
Tiaî mai
ano noa ra te fenua e
Aore maitaî to reira e
Parau iho ra te Atua e
Ei ia mâramarama e
No te hoî i te Tumu
la tupu
E
SITMMBâE
Ètârëtia
mea
te Atua
maitaî
Hiô
I te fenua
I te
mau a e
e
Fenua farii
uru
Hinaaro tenâ
ora ra e
maitaî
Haaàtihia hoî ôe
I te
ùnaùna
e
ra e
rahu
e
e
E
o
te
ôhipa hoî te reira
Na ôe
e
te taata
m 1
e
A àtuàtu e, a poihere e
Te here e te aroha te Atua
mau
pôuri
e
te hau
te Atua
anoenoe te
e
3)-Haapârahihia te taata
I roto i te
la
mau a e
faatupu
o
tià e
E poroî teie na ôe
E toù hoa i te faaroo
A rave i te mea tià
no te taata e
Te amo nei ôe, te hii nei e
Te hOroà nei i te ora e
Fenua
aro o
ra
Ma te haèhaa
hipa
Faahiô ôe ia matou e
Te ùnaùna rau te fenua
parau
Mai haere tâua
e
2)-Ua riro ôe te fenua
mai te
Faaruè atu te
E ya faataa iho ra e
Te mau ôhipa rau ra e
ra
te Atua
ra
la ôe te taata
E tâmâ i to âau
1)-Vai
Parau iho
hapa
e
ra e
1®
Veà Porotetani
no
te
7
Âvaè Mati 2016
''
'W
o
aroha
te Atua
TE UIRAAA TE
PÂROITA TAUTIRA-ROHIPEHE
E aha te tahi türamaraa
e noaa
ia tatou nâ roto i te
dhipa
2,5-13 i nià i te parau a Mita 6, 8.
-Oia mau, te âmuitahi nei te mau taata atoà, te
parau i te parau mau.
-E aha te faaueraa ia ôe
e te hinaaro hoê. I
niiniihia mai ai te Varna Maitaî e ua parau anaè
mau
iho
Apotetoro i te vâhi hoê
i te
ôe
mau
mau
fenua atoà
Penetetôte
ra
e rave
mau
te taata
taata atoà i te
te
naaro O
-E hoa here mâ, nâ roto i te parareraa te Parau i
mau vâhi atoà e tei faatupu i te hoêraa i terâ
faaiteraa
te
maere
nünaa, i riro ai râtou ei îte e ei
faaora i te hinaaro o te parau ia râtou. O ia mau
ôe,
nOnaa e terâ
vâhi hoê
-E aha te
tîtauhia ra ia ôe e te taata.
ia i te parau mau. E aratai
te taata i te faaiteraa i te hi¬
e
te taata
i nià i te
e
ôre ai
e
ôpuaraa ora
tupu te uiuiraa e te
a te
Atua
no
ù,
no
fenua atoà. Ua ite ôe i
ia i te mea maitai no ta ôe
maitai,
a rave
tâviniraa.
i aratai mai i te taata i te
faatupu i te hinaaro hoê.
türamaraa a teie parau, maoti râ e
te
TE UIRAA 10
-
ÛTE
I te taidraa i te Mâtaio
to tei
haèhaa
-No te tâatoà tei haere mai
te
âau,
5/3,
no
vai teie parau no te haèhaa,
ratou hoï te pâtireia o te ao. »
no
faaroo i te
e
te Atua
-No tâua ia te taata tei
tâua i raro.
-No te taata tei mâ te âau.
-No te taata tei fârii i te tupuraa o te
te Atua i roto i te mea haihai.
-No te taata tei
hinaaro
haapae i te huru teitei,
o
e te
teôteô.
-No te taata tei
faaiti, tei haamoè ia
na,
«
E ao
hana te Atua.
ôpuaraa
(te mau pipi, te mau aratai faaroo e
fenua, no te mau taata e rave rahi).
a
mau
no tâtou e no te mau
te mea
i parare e
no
i te
parau mau ia ôe e
te Atua. la hanahana te Atua i ta ôe
niiniiraahia mai te Vârua Maitai.
râ te Parau
tei âfai i te parau mau
na i te ora.
-E aha te haapiiraa e
Maoti râ te parauraa
rahi i taua mahana
i fârii atoà ai te
e
te taata. Te riroraa ia
fenua atoà tei hinaaro
parau êê ia au i te ôhiparaa a te
Vârua Maitai. Te mau âti luta e tae noa atu to te
ra
e
ia hana¬
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
8
roaa
ia tâua të tuu
noa
ia
WfnwmmffMiffmmFiWifnwmnmfTIfmwÊ
pBfj™.,
f M.
nul
}■
TE UIRAAA TE PÀROITA VAIOEE
Uafaaîte mai
o
ia ia de i te
E aha te tauiraa ta dutou
e
îte
-
HTVINAU
maitài, uafaaîtehia de i te
mea
mea
i roto te tauiraa te huriraa.
ra
maitaî.
E aha to te Tumu Nui hinaaro ia de maori ra, aita atu to te Tumu Nui hinaaro ia de maori ra. E aha te
haapâpüraa ta teie huriraa e horoà ra.
TE PARAU PAARI O TEHAAEHAA
Te nâ ô
te parau
paari o Tehaaèhaa e,
Mai te vai Vaionane i te Anahoho
ra
E moti i te vai Faananu
O to ù ia âià
o
Tehaaèhaa.
E mouà to nià
o
Tara Urne iti
E tahua to
Nohoraa
To
ôe
no
Tauraa
Te
no
te
ra, ua
o
te tamarii.
Huuau ia.
Uruamanu
mau manu rau.
i tai
ava
Hororaa ia
mua
e
na marae o
E ôutu tei tai
I
Tehaaèhaa iti
raro o
o
Tahatahi
te Urne.
no
puta te tara o te Urne
I nià i te moà
I
Vai
parauhia ai
o
ia
Te vai
o
Vairaa ia
o
Tara Urne.
hopuhopuraa ia
no ôe e te mau
O Huuau te iôa i mua ra
tamarii.
O Tehaaèhaa i teie mahana.
Huuau to
Oia
hoi,
e
na auraa o
rima
rave
Mehiti Umaa
Veà Porotetani
Manahune ia
ôhipa, eita
I faateni-atoà-hia ai te
e
topa i raro
parau iti
Tâpau piripiri.
no te
9
\
maa
Âvaè Mati
ra e,
2016
1)-Te nâ ô
ia ia ôe
e
ra te reo o
te taata
na
Mita 6/8
i te
;
Ua faaîte mai
o
maitaï ; e aha to
mea
lehova hinaaro ia ôe maori ra, o të rave i te
tià, e ia hinaaro hoî i te aroha, e të
haèhaa i te aro o te Atua.
parau
te
ma
Te nâ ô atoà
ra
faahou i te pari i te Atua, e ua moèhia ia na
i ta te Atua i faaîte mai. Ua oti ta te Atua tuhaa.
roaa
E maitaï ta te Atua i faaîte mai ia ôe. Ua ïte ôe
haere
e, ta te
Atua ihoâ te
mea
maitaï. A rave ia i ta te
Atua. Haamanaô maitaï ôe
i roto i te huriraa tei ravehia mai
ia, i roto i te faaâfaroraa i teie îrava : Ua
faaîtehia ôe i te mea maitai. Aita atu to te Tumu
e
e
te taata,
aita to ôe
hororaa faahou.
e aore
Nui hinaaro ia ôe maori ra,
ia
ia
i te
rave
mea
tià,
i te aroha, e ia haere mai te haèhaa e
anoenoe
to Atua.
2)-Ia nâ ô anaè te taata i te parauraa e : E aha,
vai, O vai te auraa... E uiraa ia teie të titau
mai ra i te tahi pâhonoraa. la nâ ô anaè râ, Aita
atu. Te auraa, e parau oti teie. Eiaha ia e ïmi
faahou. Eere i te uiuiraa faahou, e parau oti râ.
Na
Te nâ ô nei râ te uiraa
a
Tehaaèhaa e, Ua faaîte
la faahiti-anaè-hia teie taô maori râ, te auraa, ua
mai
maitaï. Ua faaîtehia ôe i
oti teie parau. Hoê anaè, hoê noa e aita e parau
faahou to mûri mai. Teie anaè ta te Atua parau i
o
ia ia ôe i te
te mea maitaï. E
ra
mea
aha ta te tauiraa ta ôutou
e
ïte
i roto i te tauiraa te huriraa.
te taata. Nâ
reira, ia faahitihia teie taô e, Aita
teie anaè. Eiaha ia e ïmi faahou.
atu. Te auraa,
Te parau pâpQ, nâ mua atu e parau
âmui ia, oia
hoî, e parau no te tâatoàraa. E mea parau mai i
te tâne, te vahiné e te tamarii. E pupu taata teie
e parauhia mai nei. Aita e taata i
râpae i teie parauraa.
Ua faaîtehia ôe
maitaï. Aita
tae
noa
atu
e
e :
ô nei
te taata
na
i te
mea
i terâ tei rahi te matahiti.
no te
Ua faaîtehia ôe i te
âpî roa e
Âreà i ô
huriraa, te nâ ô
mea
ra
maitaï. Te auraa, i
parau ia i te taata tataîtahi, oia hoî,
Oe. Eere faahou atu ra e mea parau i te pupu. O
e mea
ôe râ terâ
e
parauhia mai
ra.
I
mua
i te maitaï tei
e
faahua uiui faahou. A
nei,
a rave, ua
Ua faaîtehia
mea
mai
ôe,
ua
tià. Aita atu i
e
te
e
e
tiaî
e na
te
tahi
Ua ïte ôe, a rave
ia.
I
mua
i teie huru uiraa tei horoàhia mai
Tehaaèhaa, te parau nei mâtou
e,
na
Eita atu
o te
Atua. To
faatupu, eiaha râ to ôe.
ïte ia ôe i te
mea
maitaï
e te
râpaè aè i te Atua,
rave
ua tuuhia
ôe i ta te Atua
parau mai nei ia tâtou i teie mahana : Ua ïte
ôe. No reira e to te rururaa, ua ïte ôe, a haapaô
ia.
te Atua ia ôe i te
e rave.
i roto i te
i faaîte ia ôe. Ua ïte ôe. Ta Mita atoà
e
ôhiparaa i roto i te taata. Haamata i teie nei,
eiaha
e
Atua te tâatoàraa. la
i tuu mai
ia
ïte ôe i te hinaaro
hoî te hinaaro ta ôe
faaîtehia ia ôe, e ta ôe hoî i ïte. E tuhaa ta ôe i
teie nei. E rave i ta te ïte i haapii ia ôe. E tauturu te Vârua parau mau o
ora
parau ta te Atua i faaîte mai ia ôe, ua faufaahia
ia terâ tiàraa to ôe i parauhia ai to te Ôe. Teie
na
mâîtiraa. Mai terâ taata
nei, i roto i teie tauiraa
ia
e
Eiaha atoà
ra e
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
UIRAA 3
TARAVAO
-
-
ÛTE
E aha te tïtauraa i te taata ia
tiâ,
aore ra
hinaaroraa
i te
e
mea
rave
tiâ. Te taa-ê-raa i roto i
ia
aore ra
Te hinaaro
rave
i te
mea
tiâ. Ua monohia
e
te taata te
rave
i te Parau
ia
tiâ.
te Atua i te taata,
o
te
te anoenoeraa i te Aroha.
E aha te tTtauraa i te taata. la
tiâ
i te parau-
ia
rave
i te Parau
Parau tià ei
mai tatou i te tahi hiôraa, oia hoî nâ taô
reo, mea
faufaa
Ua îte maitaî tatou
roa no
mea
noa
e
piti
te
hoî i te
mea
mea
tiàmâraa, to
i te
mea
ta
ia parau.
mea
ta
ai te
mea
na e
feruriraa
e
to na
atu. I roto
tano e te
i te
e
ta na.
rave
i te
e
te mea
terâ
e
îtehia
auraa,
roaa
e
te
ia
îte
na.
aita te hinaaro
mea
tei oti ia
na
te
E hinaaro tâmau to te
noa ra
tâtou aita hoê
terâ
ra te taata
atoà aita
i te parau, te vai
e ara
ra, aore ra te
ara, âreà te tino, eita ia e pâhono ra.
eita te reira hinaaro e riro ei ôhipa îte¬
na
tupuraa. No te
vai tâmau
tei faaôaôa ia
taîraa,
ua
na
mea,
aita
e
ôhipa
i te
raveraa
i te reira huru.
maoro noa
i te pehe i
haùtiùti to na tino. Te huru ia o te
oia hoî tei riro teie huru taata
Terâ taata tei ôre
e ru
te Anoe¬
no
e
te
faatupuraa i te aroha.
parauhia atu eiaha
tiaî mai ia
i te huti i to ôe aho
aore ra a
huti râ to ôe
i tanu i nià i te fenua, mai to na
tupuraa e tae noa atu i to
monohia
te taata i te anoenoe no te huru ihoâ
Aroha,
te ora
ua
Veà Porotetani
no
te
anoe¬
i te aroha. Mai te reira atoà te tahi tumu
râau ta te Atua
i te Aroha.
te Atua i te taata i te
Te
noa o
aho i teie nei. Mai te reira atoà te taata tei
o
ra.
manaô ra, e mono i te hi¬
paî huru taata,
ei ôaôaraa tâmau
tià.
Te hinaaro
noa
taata tei anoenoe,
mea
e
o
i te
ua
Mai teie rii
mea
Te taa-ê-raa i roto i te Hinaaroraa
e
na
ia, eita e mutu to na
tupuraa i roto i te tau. E taata ôaôa te reira taata,
noe
noeraa
tei
e ara ra e
naaro, e
Mai te reira atoà te faaauraa i roto i te
Parau tià
i te inuraa i te vai, ua maha to na hi¬
anoenoe ta tâtou e
hape. la haamata te
tià, e tupu te Parau tià.
Mai terâ ihoâ paî mau poroîraa ta letu e parau
noa ra, la haapaô anaè i te mea iti, e faarahihia
taata i te
na
Atua i tâôtiàhia i nià i te
hia to
mau
faaoti i te
ra-veraa e
na e
hope atoà ai teie parau hi¬
poîhâ i te vai, maoro
inu i te vai. To
Te auraa,
faaôhipa i to na
paari, no te rave
Na te taata tâtaîtahi ihoâ
ta
mea
Mai te tahi taata tei
hinaaro
manaô ra, e mea tià ia rave aore
na e rave
e
hinaaro, te faaarahia
ra
mâramarama maitaî te parau, eere
na
i te taata i te
noaa
aè taime to te Atua faaruèraa i te taata. Te tahi
tatou, te nOnaa Mâôhi. E
taime atoà, e tiaîhia i te taata ia
ei reira
Atua i te taata
e, to tatou
nahonaho maitaî, te auraa, i te
ra
rave aore ra
:
faaôhipa tatou to tatou reo, e riro mai o ia ei
parau. Te reira mau te mea ta te Atua e tîtau mai
ra ia
faatupu tatou i te Parau tià. No te mea râ,
i te
ia
naaro
ia
eere
te hinaaro. la
naaro.
tià. la mâramarama maitaî tatou, mea maitaï
tatou ia faataa maitaî i ta tatou parau. E rave
te reo e te parau.
O
hinaaro
i te taata.
Avaè Mâti 2016
na
hoturaa, tei hôroà i
a
TE MAU UIRAA
-
ÀPARIMA
E aha te parauraa tano :
A)-haere mâ te haèhaa,
E)-Haere i mua i te aro
Atua. E aha
haere mai te haèhaa.
Atua, aore ra, haere e to
aore ra,
o te
te türamaraa ta
teie huriraa
e
hOroà mai
nei i nià i ta tatou hidraa i te Atua.
TE PARIPARI FENUA NO ARUE
E mouà tei nià
Hërai i nâ
E tahua tei
o
Hërai,
manu e rua.
Ahutoru,
Ahutoru, tupatupa te âià o te arii,
E âau o Maatea, e tai roto o Hâoaitetaihirione
raro o
Eaauruavaa i te
E vai
o
vaa
faauru.
vai Nahiti,
E vai
hopuraa nô nâ manu e rua.
O Vaiùramata, te vairaa o nâ poe uîuï
E te hei ùra o Teipoitemarama
Pinai te ôto i Ahutorea
Haavai i te tai hî
Ua àhu
Orie
Ètârëtia
o
e
one e
Maatea i te àhu fara tea
patT i tahatai i Ahutoru
Eaauruavaa i te tai hee
noa.
Haere mâ te
haèhaa, aore ra, haere mai te
«
Haere mai te haèhaa.
haèhaa.
Teie
ia,
«
Tei nià tâtou i te parau o te huriraa : « Haere mâ
te haèhaa ». Te parau o te « mâ », e e mea nâ
to Atua
e
fea to
i ta tâtou
na
faanahoraa. E
faaôhipahia teie mâ i
ia parau tâtou e, « àhuru mâ
roto i te
hoê
nümera,
Te auraa, te vai ra te
».
atu te
«
ôe
àhuru, ua âmuihia
te
hoê.
haere e to Atua », oia hoî, e haere ôe
Atua, âpitihia ôe e te Atua. Terâ
e
te
i
ta tâtou
teie
poîpoî mai â i roto
haamoriraa, e e tae roa mai i roto i ta
haapiiraa. No te haapâpü noa mai teie to
»
tâtou
»
onoono
Atua hinaaro. Orua aè to ôrua haereraa i roto
i te
Tei
pîhaî noa te Atua ia ôe, eiaha no
hiôpoà, eiaha atoà no te tâmoemoe ia ôe, no
te tauturu râ, no te âpee, ôrua ia haere. E Atua
teie tei hinaaro i te âpipiti e te taata ta na i hâ¬
mani. Tiàturiraa rahi to te Atua ia ôe, e aho âpî
aore râ e auraa âpî o ta te Atua e hinaaro ra i te
oraraa.
te
Aore ra, e rave mai tatou i te tahi atu â hiôraa.
Hiô na tatou i terâ faautuàraa ta te Atua i nià ia
Èva, «
e fânau ôe ma te mauiui ». Te auraa, te
ihoâ te ma, e tuu atoà atu râ i te mauiui. A
fânau ôe ma te mauiui. Te tahi mea tei âmuihia
vai
ra
atu i te tahi. Mai terâ ta letu
naaro
e
parau ra, «
hi-
haamau i roto i te taata, tâua ia haere. No reira,
mâmâ mâ,
haere
e to
Atua.
ôe i te Atua mâ to âau atoà, mâ to manaô
POROÏRAA
atoà, mâ to puai atoà, mâ to vârua atoà. » Te vai
ihoâ te hinaaro, tuu atoà atu ra to âau, to
manaô, to puai e to vârua atoà. Te tahi ia mea
parau,
tei âmuihia i roto i te tupuraa o te
te
ra
tahi ôhipa.
No reira
nei, ia au i teie nei tumu
Ua ite ôe i te mea maitaî, e tae noa atu i
uiraa, terâ mai te mau manaô no te mau tu-
ahine
no
e
to te
Arue
rururaa
e
hôroà atu nei i
mua
ia tâtou i
Haere mâ te haèhaa », ua haere mai ôutou e
mâmâ mâ mâ te haèhaa. Teie ia te auraa, aita
teie nei mahana. Te parau nei mâtou, e haere
âmui tâtou i te Atua ra mai te haèhaa, e faahoï
ôutou i haere mai i ô nei
te haamaitairaa ia
«
ôutou âau. Ua âfaî mai
haèhaa,
o
ôe
e
no
ra
te faateitei i to
ôutou i te parau o te
na
ra,
ia ànaàna
noa o
ia,
eiaha tatou tê ànaàna, morohi aè nei te Atua.
I roto i to tatou oraraa ùtuafare nâ mua roa,
te haèhaa.
tamarii, ia haere âmui e te Atua, i roto i
pâroita, Ètârëtia, ia haere âmui e te
Atua. Te auraa, te Atua i roto i to tâtou manaô, e
ta tatou mau faaotiraa, ua maitaî roa.
metua e
Mai ta te Atua i parau i te taime o ia a hâmani ai
i te taata. « E hâmani iho ra te Atua i te taata mâ
to
na
huru
e
to
nei. E aha te
na
hohoà
auraa.
fenua, inaha,
ua
Ua
».
Te
rave
mâmâ
eere
«
i
»
» e
parauhia
\
hâmanihia te taata i te repo
na
na
huru
e
Mai te peu ua
îte ôe i te mea maitaî, a rave, a
faatupu, tei nià te mata o te Atua ia ôe, na na e
to na
hâmaniraa taata. Aita te
Atua i hâmani i te taata
hâmani râ
mâ
te Atua i te repo
fenua. Ua tuu atu te Atua i to
hohoà i roto i ta
«
«
te oraraa
mâ
»
to na
huru,
tauturu
mai.
ua
to na huru. Eioê atoà aè ôutou
mâ, faaitoito i te haere « i » te haèhaa ra,
haèhaa e haere mai ia ôutou ra.
nâ te
Veà Porotetani
no te
Âvaè
Mati 2016
TE UIRAA
-
ÔTEÀ
Ua îte de i te maitaî
e
te Teuteronomi
:
Rave i
30,11-14
tefifi
no te
o te
tamarii i te haapiiraa,
türama i teie parau.
TIÀREI
TE PARIPARI FENUA NO
O Tiàrei mai
Anapü
E mouà tei nià
E tahua tei
raro o
o
e moti atu i Arahoho
Putara Nui i te rai
TAAREUTAHUAITEÀRE
E ôutu tei tai
ava o
E
marae
tuïroo
E te raatira
Va î de i te here
te Tumu Nui
AIFÀ
URUTOÏTOIMOANAEAAÔ
E toà o TOÀTEAITETAÏNAVENAVE
TEFANÀITERUATAÔ e tauraa no te ià pehau
E tâvana arii o MANUAEÀRU
E
O
o
o
MATAHIRA
o
arearea o
E raatira Arioi
o
HITOTI
E mouà tei nià
o
FAÀRË
E tahua tei
rere
TINIPARI
raro o
E ôutu tei tai
Ua
ÜPÀPARU
huihui aè nei
o
ATOË
HONUTORëA i
o
Faateniteni fenua aè
Taù fenua iti
ara
ra vau e
TURËI
AHURAÏ
E mârae i raro o MARAEÀMAÔ
raaviriviri noa te TUÈ Vl e te TUÈ MÀPË
Ë mouà i nià
Ua
o
te
o
Ua tahe taua te vai FAANANU
Hee atu i te tai àvaàva
Ètârètia
E Tiàrei e, ua
E
tâheihia ôe i te here
ua
î ôe i to
Ei
ora no
na
o te
Tumu Nui
Hanahana
te ui hou nei
Vea Porotetam du Mois de Mars 2016
To teie nei nahoà tini e, te mau fanauà ùnaùna
te Tumu Nui e, tâtou e hope roa i âmui mai no
paèpaè pâpO i taua tamarii ra i roto i to na
la pâpO atoà i taua tamarii ra e, ua
tanuhia to na pOfenua i roto i te papa o to na
a
oraraa.
faateniteniraa i to tâtou Atua, la ora na tâtou i
e te Aroha o te Atua Metua. Te nâ
te
roto i te Here
fenua. E faaàmu i te tamarii i ta
ô
Ua îte ôe i te mea
a te pâroita Tiàrei, teie ia : Ua
îte ôe i te mea maitaî, rave i te fifi o te tamarii i
te haapiiraa, e te Teuteronomi 30,11-14 no te
te
tOrama i
parau. A ôre atu ai o ia i pâpO i to na iho, eere râ
te reira i te fifi. E parau peàpeà roa râ teie ia ôre
ra
ta tâtou tumu parau e,
Atua i hôroà mai
e
ta to na
na
fenua
iho mâa, ta
e mau ra.
maitaî. E te uiraa
maitaî. Te
e,
reo
E
ôhipa atoà
na
ôaôa
noa ra
e
te
iho
mea
o
o ta na
i mûri aè i te
roa,
i rahu. E tâpaô te reira
to na mauruuru no te mea te
reira i te rahi
to
o
na
Here
e
teie mahana. Te auraa,
aita te taata i ère i te
o
haamanaô
ra
ia tatou i
Te parau atoà ia ta te Teuteronomi e haamanaô
atoà mai nei ia tâtou, te Here e te Aroha o te
te Atua.
pâpO te tupuraa o to na tino. la haere râ teie
tamarii i te paariraa, na to na noa ihoâ metua
na
i te îteraa i te vairaa
atoà i nià i to
na
tino. Te
ôhipa
o
e
te mau
ravehia
Atua i te taata
nei, eere ia tei te tahi pae moana
mai, aita atoà hoî i nià i te raî, tei pîhaî iho râ ia
ôe, tei to vaha, tei roto i to ôe ôpü e tei raro aè i
to ôe âvae, ia îte ôe. Ua tâàmuhia to tâtou parau
i nià i te fenua.
e
mero
No
ra e te
metua, te haamatauraa ia i teie tamarii te îteraa i
to na huru mau,
ia matara
o
ia i te reira.
o
ta tatou mau
ôreraa ia i
tamarii i te
haapiihia i to
na
iho
e
haapiiraa, te
Nâ reira hoî te parau o to na fenua, mai
faaroohia nei i roto i te faatara fenua e, e
ia
teie
a
haapii i ta tâtou
tâtou te nOnaa
tâtou i to
parau na mua
roa.
reira,
na
na
parau.
ia,
e te
tâtou e, te taata e
fenua
e te
Haere mai ai te parau o te marae
Taata, E maitaî
no
No te
na
la Atua te
Veà Porotetani
mâôhi,
te Atua. Te auraa,
mouà tei nià, e tahua to raro, e vai tei uta, e
ôutou tei tai, e e ava hoî to na... e te vai atu ra.
tei riro ei taura
pito tâàmu te fenua i te raî. Nâ reira hoî to na
paparaa tupuna. E teie mau parau, eere ia i te
tahi parau faatiàraa noa, e mau parau râ o tei
mau
tamarii i to
na
parau, ia ôre ia ôvere i ô na iho. Mai te peu e,
ua riro na te fenua ei metua vahiné
faatupu ora
no
Te fifi
mânaônaô. No reira, eiaha tâtou e maere
reo tâhitohito o te tahi pae i te
haapiiraa, aita i rahi te manuia i te
hiôpoàraa.
la hiôhia te parau o te tamarii, hou o ia e haere
ai i te haapiiraa, e âiû àruàru o ia, e na to na
metua vahiné e faaàmu ia na i te 0. Aita â o ia i
arataî ia
e
te tau
na
e
tupu nei, te haapiiraa mâtâmua roa i
tamarii, te îteraa ia i to vërâ mâ
parauraa e, e mea hupehupe e te mâuà hoî o te
mau tamarii mâôhi no te mea, i te
pae hôpeà o
no to
faaîte
to
râ e
ia faaroohia te
mau
Aroha. Ta Mita atoà ia
maitaî
tâtou
mea
te Atua të faaroohia te pa-
maitaî
mea
ta tâtou mau
teie parau.
E teie to matou manaô. Ua ïte ôe i te
rauraa
Te
te
Âvaè
a
faaitoito ia te faaî ia
mea, te
fenua, e
parau
te Atua e te fenua, hoê â
taata, hoê â ia. E fâîraa atoà ia
te Atua, hoê â ia.
Atua, la Fenua te Fenua, la Taata te
roa
Mati 2016
ia.
ItL UIKAÆ O
-
lAKJWA
Tefenua, te hià hipa ia
o te taata.
Efaadhie ânei tefenua
ifaaïte mai.
i te taata i te îteraa i te maitaï ta te Atua
E faaôhie te
fenua, mai te peu :
taata.
-E fârii te taata i te maitaï ta te fenua
e
hôroà ra,
oia hoi, te Ora.
parau ei fenua. Ua hâfenua. Terâ te haamataraa
O to na parau, oia hoî, e fenua, e tupuraa no te
parau a te Atua. E îte te taata ia na i roto i te
o
fenua
e
na
ia i te repo
fenua. E tamarii
ora a te Atua, ei tâpaô no te Here e te
Aroha i te taata. E teie hoî Here e te Aroha, o te
o na
Atua, oia hoi, te faaite
faahoi mai ra, oia hoi, te parau
ia
-
PATAUTAU
tâtarahapa, to ôe terâ èà
no te
tià
hoî i te
e
te
Tâtarahapa.
Te parau tià ->
Te tâtarahapa ->
-No te parau tià te tâtarahapa
-la tâtarahapa no te rave i te parau
parau
tià
-Te parau no
Te Atua
Te taata
te mâ, tâmâ nâ mua roa i to ôe
âau, haere atu ai i te Atua
-Hoê â ta râua fâ, hoi i te Atua
-No roto mai ihoâ te parau
te Atua
-E
haapâpü
fenua te parau mau.
o te
TE UIRAA 7
Ètârëtia
ra te
nâ te fenua. Terâ ta te
E tüàti ünei te Parau-Tià
-Te
faaite atoà te fenua i te
ôpuaraa
-E fârii te taata i to
manihia
-E fârii te taata, e
.
tià e te tâtarahapa i
:
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
ra.
TE UIRAA 8
-
ROHIPEHE
Mai te peu te faaroo, o de e te Atua. E te aroha, o
aha te fifi o ta dutou e îte ra ia tâôtiàhia te aroha
Mea maitai tatou ia mâramarama
de e to de âau. E
i nià i te hôroà.
faanaho anaè i ta
maitaî, e aha
te Aroha. Te Aroha, ta ôe te reira fâîraa faaroo i
mua i te Atua, oia hoi ta ôe tâpaô faaîte i to ôe
te tâôtià
ia. Te auraa, eita ihoâ te aroha e
riro ei hôroà. E tiàmâraa râ to te taata e hôroà i
here i te Atua. No te mea, eita to ôe parau e te
te mea ta to na
taata e
te
mea
hope i nià
noa ia ôe. Râveà e faaîte ra,
tei riro ei tumu no to ôe parau, oia te
noa ra
ihoâ
i
I roto i te
atoà te taata. No te mea, aita o na e
rori te manaô
tei faauehia ia
na
i te
na
parau,
rave.
na
faatupu ra i
Eere mai te tahi ôhipa
ra.
i te rave, aore ra tei moèhia ia
Te râveà te reira
e
matara
ai
o
e
te
i te hiô i ta vërâ, eere atoà i te mea ôhie i te
o
te taata e
tià mai
ra
i
mua.
e
haapiiraa nâ hea ia hôroà, e
ia huru taata. Te parau noa mai ra râ te
Atua nâ roto ia Mita : « Ua îte ôe i te mea
no
terâ taata tei
maitaî
îte mata teie
parauhia nei, e îte rave râ o ia i
ôhipa. Ei reira e tüàti ai te parau e, « ua îte ôe
i te mea maitaî », na te raveraa e haapâpQ mai e,
ua îte mau ânei teie taata i te ôhipa e tano ai ia
faaauhia i te parau o te faaroo. Te mea au ôre
râ, ua na mua mai te tâparu. E aita to na âau e
parau faahou mai ra i te mea e au ia rave. A
tâponi noa ai tatou i mûri mai i teie parau e, « O
paî ia te taata
te rou
e
hinaaro
».
noa
Te taata
no
o
ia i te
i te maitaî.
te taata ia
no
e
nâ nià. Eiaha
mâramarama mai i teie parau, e
Nâ hea
Veà Porotetani
hea ia tarani. E ia haere
eiaha râ
e
îte
ôhipa e ravehia. Te auraa ia o teie
parau, O ôe e to ôe Atua, mai terâ ihoâ paî ta
letu e parau ra i te taata tei hôroà i te âuà pape
na te tahi, na na te reira pipi, eita atoà o na e ère
mai
e
e hôroà ai inaha hoî, ua nâ mau ê
i te toro mai. Nâ hea paî ia te taata
ai. Hoê atoà manaô
ra nâ
te taata
manaô, ia rave anaè te taata i te ôhipa, eita ia o
na e tuîhia, oia. E o te Atua atoà terâ e tuîhia ra.
e
te taata hôroà noa ta te Atua
haapii
» e
haèhaa
te
e anoenoe
te
maamaa
puta to na âau, oia
hoî, te taata tei îte i te tahi i roto i to na àti. Eere
na
a
Aita ta te Mâôhi
te Fatu.
mai
e
hôroà, te vai
hiôraa atu i te huru
oia hoî te aroharaa te taata i te taata. E
faatupu i teie parau, e riro o ia ei pipi
Hoê â huru
te
âau
ra te faaapiapiraa, faatuhôpeàraa, aita te hôroà e tano
Pinepine te îtehia te reira huru hôroà, nâ
mua
ia to
te taata tei
na
te mea,
tâtou, ua faatura atoà ânei tâtou i te hôroà
Haamanaô te parau no te hâmaniraahia te taata,
oia hoî e Aroha te Atua. To na auraa, e Aroha
na.
no
manaô ra, te parau ia o te
aroha. Ua faatura te Atua i ta na hôroà, e o
Atua.
i parauhia ia
hôroà
o
Atua. Te auraa, no roto mai te taata i te Atua.
te parau
na
te
Àvaè
Mati 2016
TE UIRAA 9
I
mua
-
APARIMA
i te Itaia 53/1-3
noa ra
e
6/1-4, E aha tefaahemaraa e tiaî
tefaatupu i teie parau no te AROHA.
te Mâtaio
i te taata tei hinaaro i
Te parau no te Aroha, E mea moè te reira, eita e
tano e faaôto te pii, e faateiteihia i te vahi taata.
E
mea
faaite mai
maro ra.
e
Aore
ai tatou ia
ai tatou ia
To
ra
o na
na.
ra
huru
Aita
e,
e
te nehenehe a
o na e
haapaô
hohoà, hinaaro atu
la parau tatou e Aroha te
ânei tatou i te Atua. Aita.
na.
Atua...
Aroha, te ite noa ra tatou :
-ta te fenua e to na î, te moana e to na î, te rai
to na î, te rahi o te ano,
na ra
-te
hohonu
faaite
noa
te
e
ra,
teitei
aita
e
E taoà moèmoè. Te
Aita te Atua
na mau
o
te
Aroha
o
te
Atua
e
Ètârëtia
e
te Tumu Nui.
mahana tuuS.
auraa : o
ôe
e
parau i taui, aita atoà te mouà i nainai
Aroha râ o te taata, te reira tei taui.
na auraa, te
nOnaa, e parau matara, e parau
Here ia ôe, here te Atua, here te
hinaaro te reira no te Atua ia tupu ia
letu,
«
ôe i te Here ia ôe iho. E
to ôe âau.
poro ra i to na Aroha. Aita atoà ta
merahi e faatai ra i e pO ia itehia to na
e
tauturu.
Aroha,
eere te
eere te
râveà
e
atoà ia ôe ia
Te paruparu
rahi râ e vai ra i roto i te taata i teie
mahana, oia hoî te hereraa te taata ia na iho, e
tano roa
ai
ôe parau,
poroi e, A Here ia ôe iho, A here to
A here to ôe fenua, A here i te faufaa
e
tumu a te Atua tei
râ
faaîraa âfata,
maraa
faauta i te reira Here i nià i te tahi pae. E, te
tauturu noa ra ia te taata, i te parau a te Fatu.
ua
hôroàhia i te taata. No te
mea
hema te taata, mâmü aè nei te reo o te
Aroha, riro mai nei
Te
mai. Te
âau. E parau o te reira
ôhie te hôroà e
te rave. Te auraa, èrâ iho, âfai atu, a rave. Ua
mâmü rii râ teie reo. Areà te fenua, ua ineine i
te faatupu i te ora.
Temanava, to
tauaro », e
taata, e ia hanahana o ia. la ôre o ia ia faaitehia,
e faufaa ôre te ôhipa ta na i rave, e mâuruuru
ôre atoà o ia. Eiaha e mâiti i te ôhipa, e te taata
ôe
naaro o
la parau
e
Aroha. Te faahema, te tiai noa ra, ia faaitehia te
ta
te taata i roto i to na mau fifi. Tirara hi¬
o
la faahitihia te parau o te mouà ia Tearoha Nui
i mOtaa ra, i teie mahana ia Temanava, aita te
la tupu mai te ohi
âpî i mua i te aro o te Atua mai te aa i te repo
Ua îte
âau
moèmoè te reira.
Ta Itaia ia
atu
te
ava.
hanahana ai te taata. E râveà tâmahanahana râ i
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016m
o
Tearoha Nui ei Te-man-
Tm
mm
TE UIRAA10
-
ÛTE
E aha te haereraa
Atua. Nâ hea i te
te
e
faadhie i te tupuraa
teie parau.
no
TE FAATENIRAA
A toro mai
na
to tarià i te faateni
o
taù âià here
O Hitiaa teie i te hitiraa ôtahi
E mouà tei nià
o
o
o
Hitiaa.
te râ.
Mâuru
Tupuraa no te anuhe ùra ra te Nonoha ùra.
E tahua tei raro o Taputurouru.
E ôutu tei tai te Fauroa.
E vai teatea hoi teie
O
Taputapuatea te
o
Vai mâha te aho.
i Hitiaa i Taputurouru.
Tapora.
E motu teie o OpO Totara e o Variararo.
E fare àiraa ùpu o Fare tuitui mâha te aho
E
marae
ava
E tahua
o
tei tai
o
Marouri
E fare Arioi
E raatira Arioi
E âfaî veà
o
E tahua ârearea
e o
o
Marotea.
Pereue.
o
Maraùra.
Rauahatea.
o
Maninihaoreà
Ei fâriiraa ia Teriituatuauira.
2^
Veà Porotetani
no te
19
Avaè Mati 2016
Ômuaraa, tatou pâatoà tei tae mai i teie rururaa,
èrâ mai te hei
tâatoà
te
e
Hitiaa,
no
hohoà
te tumu no
atoà
no
te here e te aroha no te nOnaa
ma te
ôre atoà
e
mâîti i te huru
Mâuruuru i te Tumu Nui,
teie fârereiraa i to tatou. Mâuruuru
te taata.
o
teie Tumu parau nehenehe roa ta tatou â
hiô faahou nei i teie mahana.
e
no
I ô nei râ, e parau ia no te maitaî ta te Atua i
mai e ta Mita e haamanaô faahou mai nei ia
tâtou. Te nâ ô ra hoî e, ua
teie. Aita ihoâ râ
mea mau
râ
e mea
mai
e
ra
ôe faaotiraa i
ta
riro atu ai ei tumu
ôhipa aè
na tâtou
ra e
pâatoà.
Ôe e te nünaa Mâôhi. Ôe e te taata Mâôhi teie
parauhia mai nei. To ôe Atua teie e parau mai
Atua
ora
teie, aita atu ia ta
haereraa ia ôrua i roto i te
të nâ ôraa
hape. Te tiaî
e :
vârua
Ua îte ôe, te auraa o ôe terâ e hi¬
ra. Na tâtou râ e faaroo mai i ta te
parau mau
i faatupu i roto i to mâtou âau.
haereraa to ôrua ei
atoà
e
te
mau
nei, te hinaarohia mai ra te tahi türamaraa
nià i teie parau. Te tîtauhia mai ra te auraa no
teie huru parauraa. Ua îte atoà râ tâtou e, ia
i
ora.
anoenoeraa
na e rave, te
E riro hoî teie
i te
mau
tau atoà. Te Atua i roto ia
taime
ôe,
haere ai ôrua i nià i te èà, eita to taahiraa âvae e
noa
atoà mai
ra te
Atua ia ôe ia
parau atu e, Tâua, tâua e haere i te mau taime
atoà. Haapaô maitaî atoà ia tâtou a hape, i te
mea, eere noa te
I ô
e
ôe e tiaî faahou ra. E aha te mea e taupüpO noa
ai ôe. Te haereraa e to Atua, oia hoî, ôrua te
Atua e haere. Ôrua te Atua i nià i te èà. E no te
mea e
ra
naarohia mai
Aita ôe
haere
hoî e, Ua îte ôe i te mea maitai. Nâ
mua atu, te nâ ô ra ia e, ua faaïtehia ôe i te mea
maitai. I teie râ mahana, o ôe e te taata tâtaitahi
teie ta te Atua iho e haere roa mai ra e parau, i
Te nâ ô
i teie parau.
e feruri. E parau ru
te nünaa. la ôe e te taata tâtaîtahi.
parauhia mai
e
mua
nei ia ôe nâ roto i te Perofeta Mita. E aha ia ta
ôhie ôre ta te vaha. Te
hinaarohia mai ra, eere noa ia i ta
I ta te âau atoà râ e faatupu mai,
e
te vaha noa.
mea
maitaî. Te auraa, ua îte ôe. E ia nâ ô hoî e, E
aha te haereraa e to Atua. Eere ânei e, te tiaîhia
teie ia ôe
Oia mau, ia hiô noa tatou i te Tumu parau, e
riro tatou i te parau e, â, e tumu parau ôhie roa
faaïtehia ôe i te
tuu
âvae terâ
e
hinaarohia mai
ra,
to ôe râ tâatoàraa ta te Atua e hinaaro. To ôe
faahitihia te parau no te haere, e îtehia te parau
no te âvae. Na te âvae hoî te reira tuhaa. la tae
manaô, to ôe âau, te reira te mea e tiaîhia mai ra
ia ôe. Tuu i to ôe parau i roto i teie Atua. Haa¬
manaô, aita to ôe e parau no ôe iho. Vaiiho ia ôe
e na te Atua e faanaho mai, hahaere atu ai ôrua.
anaè râ te manaô i te uiuiraa e, e nâ hea, i te
mea ia ua moè te èà aore râ ua ihu. Aita i îte
Nâ hea atu
faahou i te èà. Aita i taa faahou e, i hea te
toparaa âvae e haamata ai. Ua ite atoà râ tâtou
e, eita e tupu te parau no te haere, ia ôre e farii i
te faaruè i te tahi vâhi tâpae atu ai i te vâhi ta te
manaô e hinaaro ra. E no te tupuraa te reira
manaô tei haaparauparau i te âau o te taata, no
te mea ia te vai ra te upoo te vâhi e tupu mai ai
te feruriraa e te manaô o te taata. I tupu ai ra te
reira huru manaô i roto i te feruriraa
no
i
te taata,
te mea ia te vai ra te tahi
mua
i te tahi faaotiraa. E
mauiui ia
to
o
na e aore
ôhipa tei türaî ia na
ôhipa ânei tei haa-
ia, tei faaôaôa ia
na
ra
ia. Nâ hea atu
ra
i te faaôhie i te
tupuraa o teie parau : Te parau nei Tamarii Hi¬
tiaa e, aita atu e mea e maitaî ai teie haereraa to
Atua, maori râ, te haereaa ia mai
haèhaa. Oia hoî, te raveraa i te huru haèhaa i
roto i teie tere. Eere i te taîtaîraa i te haèhaa nâ
te taata e to na
te
mûri ia ôe. To ôe râ terâ huru
e
terâ noa to
ôe
huru i roto i teie tere. E tauturu te haèhaa ia ôe i
nià i teie èà. Faaitoito i te
rave
i te
ôhipa ia tupu
to ôe hoîraa i raro e ia îtehia te teitei o to ôe
Atua. Na te haèhaa
i roto i
na oraraa.
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
e
te
faaroo,
e
faaora ia ôe.
Tei pihai
iho
noa vau
ia de
e
tei roto
roa vau
ia de
UIRAA12
-
PIRAE
Te hinaaro
o
te
mataù, te
mea
-
OTEA
Atua râua ia te taata ia
haere, te
nei i te taata.
ia efaataupupU noa
Nâ hea te taata
e
mâtara ai i
TE UIRAA
i teie parau.
mua
faaôhipa-pQai-raa te manaô i te
TE TUMU MAU E MÀTARA AI
ÔE
mai
te
ra e
to
hinaaro
mea e tîtauhia
Atua, te îritiraa i to âau i te fâriiraa i
o
TE HINAARO O TE ATUA.
ôe tâatoàraa
Te hinaaro
E
O
taata e
o te Atua ia ôe e te taata, la ite ôe e,
ia te Fatu ia ôe, e Atua no te maitaî, hôroà ora,
aratai, tiai
te
Atua
O
e
te
no te
rahi atoà
Mâôhi
o
ia paari, e paruparu ia te feruriraa no
faatupu, i te mea hoî ua îte paî ôe i te mea
maitaî. Te auraa, aita ia e haafifiraa te hiroà i te
atua atoà.
te
ÔE E TO ATUA.
faatupu ôe te taata no te mea, te tumu rahi ia
faatupuraa i te hinaaro
ôrua i te haere.
to
na
ôe
e
hinaaro,
o vau
te taata i te
i roto ia ôe
e te toe ra
faatupuraa i ta ôe
nehenehe atu ai ôrua ia haere
ma
E maî rahi atoà
ia
manaô tâatoà
no na, a
te maitaî
e
te
no
no
te
te
o te
noa
ia
hiaai, te türaîraa ia i to ôe
ôhipa
e
tiaî mai
ra, e tâpae
to
e
te taata e
o to Atua, e te utuà, te
tiaî, oia hoî o te ora ia.
puai atoà e hope
ma
roa.
faatupu i te hinaaro
fa ia ta ôe
TE ATUA TE TUMU TE MAU MEA ATOÀ
Te Atua i hâmani i te raî
TE
Atua, ôhie
ai, e maitaî roa ai, oia hoî ia hinaaro ôe i to
Atua, ma to Vârua atoà, ma to manaô atoà e
te
hau i roto i te autaeaèraa, te hoêraa te manaô e
te âmuitahiraa i te rave-pâpu-raa i ta na ôhipa
no
ùànaraa i to
te
E
ta
te türaî
hiroà, te haapapOraa ia te
ia, ia ôre te manaô ia roaahia.
no
HAERE
O
e
Atua anaè.
Te auraa,
pâruru, ua noho o ia i roto ia ôe, oia
mau
mai
to Atua ia ôe
MATAÙ
E parau
fifi
roa
hâmani ia ôe
teie
e te
haaparuparu i roto i te
e,
taata, e parau atoà teie, tOrorirori te manaô i
roto i te tiàturi ôre ia na iho e i to na Atua, e
atoà teie tei arataî i te taata i roto i te taa
ôre, fifi roa atu ai o ia i te îteraa i to na Atua, e
teie huru taata, ua paremo roa o ia i roto i te tau,
tau no te faatîanianiraa, tau no te ôhie e te
eiaha ôe
e
te taata. Te
e te tata e
noa
pThaî iho
ia ôe
ra
te
Atua
atu, no te mea
noa vau
ù ôe
te mea na
ia ôe
e no
e
ù
teie taù parau ia ôe e te taata, a haapaô i
taù mau aô atoà, o vau te matamehaî e o vau te
e
faahopeà.
tiàturiraa, oia hoî te
Veà Porotetani
haafifi
no
roa vau
TE FAATAUPÜPU
te
fenua, oia atoà tei
faaîte mai
tei roto
faatau.
no
te
ia hinaaro ôe ia ù, tei
ôe,
parau
E maî rahi teie
e
no
te
21
Âvaè
Mati 2016
\
Tm
mm
HIÔRAA ÂMUIINIÀ
Ua îte ôe i te
Te
reo o
nâ
ô
ra
mea
I TE MAU UIRAA
maitaî
ture, teie ta na i tâpeà mai, Here i te Atua, Here
ia ôe iho. E i to na hoî parauraa e, i haere mai
nei au i te ao nei ia tupu te parau tià (loane
Atua, eere ia i te mea îteâ-ôre-hia. Te
Atua, eere teie nei parau taù e parau
te
te
ôe i teie nei mahana i te mea iteâ ôre e ôe,
eere hoi tei te âtea ê. Aore i nià i te raî, a parau
ai ôe e, O vai to tatou e haere i nià i te raï, e tii i
atu ia
hopoi mai ia tatou nei, ia faaroo
haapaô. Eere hoî tei te tahi pae
moana mai, a parau ai ôe e, « O vai to tatou e
fano i te moana, e tii i taua parau ra, e hopoi
mai ia tatou nei, ia faaroo atu tatou e ia haapaô.
Tei pîhaî iho râ taua parau nei ia ôe, tei to vaha,
e tei to âau ia haapaô ôe i te reira »
(Teuteronomi 30/11-14).
taua
9/39), te mâramarama ra ia tâtou e, te ôhipa a te
tià, te hau ia, e te hopeàraa o te parau tià,
te peàpeà ôre ia, e te ora, e a mûri noa atu.
parau
parau ra e
atu tatou e ia
Te parau a te Atua tei riro mai ei
rahi to na i ta na iho ra ôhipa. Te
fenua, e ôaôa
mâramarama
ia tatou e, no te mâuruuru rahi hau ê o te
Tumu Nui i ta na ôhipa i hinaaro ai o ia i te
taata ei tîàau i ta na faufaa ora. I mua i teie
ra
parau, te îte ra tatou e, e tiàraa tâvini to te taata.
Na te taata atu ra ia e îmi i te mau râveà atoà ia
vai noa te ôaôa e te mâuruuru o te Atua i ta na
mua i teie parau, ia noaa
âau. E tano atoà tâtou ia
Te tîtauraa i te taata i
ia
na
te haèhaa o te
parau e, te taata e
ânaî maitaî to
na
âau, to
na
manaô,
e to na vârua i nià i te Atua, e maitaî taa
ê të roaa i te reira taata. Te auraa, e hoê o ia i to
Atua e e haere âmui o ia e te Atua. E no te
hoî e Aroha e e Here te Atua, ua tanu te
Atua i taua huero ra i roto i te taata ta na i hâna
mea
mani, e tupu mai ihoâ ia te reira huero ia au i te
hinaaro o te Atua. Mai ta loane i parau : «Tei
aroha ra, ua fânauhia ia e te Atua e ua îte hoî i
te Atua.» Eiaha mai te mea e, ua faauehia o ia,
no te mea râ te vai ra taua faufaa ra i roto i te
taata, ia anoenoe te aroha e tano ai terâ maa
ôhipa. E
E ùru ra e ùru ihoâ ia, e taporo ra
taporo ihoâ ia. » No reira, teie haereraa to
tâtou, tahi rima i nià i te fenua, tahi rima i nià i
to na
te Atua.
no te mea hoî e tâpaô no to na Here e
Aroha, aita te fenua e faaea ra i te faaîte i
i parau e, O vau e
te Metua hoê â ia, aita atoà ia parauraa i taa ê
atu ia faahiti tatou e, te Atua e ta na parau tei
riro mai ei fenua, hoê a ia. E te fenua hoî ra, e
faahotu mai ia i te parau mau. E tano ia tatou ia
parau ra e : «
e
te reira i te taata. Mai ia letu
parau mai te tauruuru ôre e, ua pâpaîhia te
parau o te taata i roto i te fenua, e ua pâpaîatoà-hia te parau o te fenua i roto i te taata. I
parau ai te Mâôhi ia na, e tamarii na te fenua. E
faatura ia, oia hoî, e here, e faaroo e e haapaô.
Ta na te reira fâîraa faaroo. Teie te mea e tîtauhia ra i te taata, ia vai noa te fenua i te rahi-
ia vai noa te taata i te itiraa. E aita atu
hinaaro to te Atua, ia îte te taata i te ôaôa, te
maitaî e te hau. E ia faatura hoî i terâ iti to na, i
reira noa te Atua e hanahana ai, e tupu ai hoî to
na Hau. Te parau nei tatou i te Atua e, te Eatu ia
o te raî e te fenua. Ua îte atoà râ tatou i to na
marü e to na haèhaa. Te haapotoraa letu i te
raa, e
E te Atua Metua i te raî tuatinitini e, to
ôe hi¬
ia mâtou nei, ia rave mâtou i te mea tià, ia
anoenoe i te aroha e ia haere hoî mai te haèhaa
e o ôe. A mau i to mâtou rima paruparu e faatoro atu nei e a arataî ia mâtou i nià i to ôe mau
naaro
taîara, faahou ia mâtou i te âià. E letu
e, te
aroha i riro mai ei taata, te mâramarama o te
nünaa Mâôhi, tuu mai te mâramarama i roto i to
mâtou âau, ia itoito mâtou te raveraa i te ôhipa
ia hanahana te Atua Metua. E te Vârua Moà,
tauturu mai ia mâtou, ia puta to mâtou âau
ètaèta i te aroha. Na ôe e tauoi mai i to mâtou
vaa, ia maitaî e ia hau te tere. No ôe te Hau e te
Mana, e te Hanahana e te Atua Metua, i nià i to
fenua iti nei e i nià i te raî atoà na. la riro
ôe ei Atua no mâtou, e o mâtou te nünaa ta ôe e
mâtou
arataî, ia tupu roa to ôe hinaaro i Mâôhi Nui
nei.Amene.
Veà Porotetani du Mois de Mars 2016
22
^
(«r
Veie
tâtuÂaaneui
te
e
te mâteu lewta, itc
e
7HetÂeiè«tü
^^YYlaÀy
£/
S^napü' e/ nâ/ niw otAA/ cU/ i/te^ ta/io/ o te/ mouw
tae/ atu/ ai/ ite/ \mÂÀ/
izauuAÂia ta e/, te/ pUaa te/ &^nai2Û/
e/l te/
fiae/ aizatoÀtau/1 te/ Moatti l ^^^flakapey
tae/
ata al l
^ai2afda e/ te/ kojieàtaa La a ‘^aaUi/.
e/
e/
taa
^ teha,
^akam/ta,
e/
tHàtl mal al te/ àûw
a
l^%akaèna l te/taÂÀ/aè/iiaey
ta a
pza a ^ap^neta l te/ takl aè/ pae/.
ata al l te/ \mià
patauAia tae/, a ^ateueue/.
e/
te/
e/
^e/ aataa ^^o/ tele/ iàa teie/ La,
l te/
^
mal teita
e/
l
e/
tae/ ala l
teÂAa mal
te/ ueU/1 te/ mea aeuekda,
pIpIÂia.
tae/ ata l te/ tama
l teUa
‘^YïlaÂ/
mea
e/ aa
a
te/ mouà
ta a
^Yïlâoeva,
'^acmltaiiaim/.
Ütapcud/ mal al l toAcital,
takua e/ patciiJiia ta a ^apam/iaatl,
aâ tava mal l ^aimul.
tei/ia e/ tae/ mal al l ^àeà/1 takatal l te/ oimmm/ ta l ^ikaia
nâ nia mal l te/
^
mal
^aaapi/w.
^ mal telm/, koi/nmlallatalte/^enuae/paicaiAia tae/, a ^anaatooja.
^^Yïlai/ ^àeà tae/ mal l s4,aapii/, teie/ te/ maa takaa l^mia :
e/
tae/ ata al l nia l te/ mola
ta a
e/
EAEA, VANAATOOFA, PAPEIVI, TEVAIPOHE,
NIUMARE, TEURAMEA, ARUPA, FARETAI,
POROURA, AHUARE, MAUREPA e o ANAPU.
Fait partie de Vea Porotetani 2016-2018