EPM_Vea Porotetani_196111.pdf
- Texte
-
(auite de la première page. )
,
Le jour où l'Ecole publique fut créée
les Protestants accueillirent cela avec
plaisir
combien d'écoles publiques
;
les Protestants et les Pasteurs ontils aidé à construire. Combien de mai¬
sons de réunion protestantes ont été
prêtées
pour
que
l'Ecole
publique
puisse commencer çà et la et jusqu'à
aujourd'hui encore. A Taravao même,
c'est l'école protestante qui fut la pre¬
mière créée, mais Viénot laissa la
place à l'école publique. Et voici que
cette année, on accepte que l'école
publique de Taravao soit affaiblie en
permettant l'ouverture d'une école ca¬
tholique ° Où nous mènera cette poli-'
tique sinon, à l'effacement de l'enseignemept publique et du nôtre ?
Notre confiance, en l'enseignement
publique n'a pas failli jusqu'à ce jour
mais sache-le, de Gaulle, et cela ne
peut pas être tu, notre confiance sera
aux'Hcoles catholi¬
ques est maintenue à ce taux, même
sur le principe apparemment égalitaire
de l'équivalence avec les écoles pro¬
ébranlée si l'aide
testantes. Dans ce cas, les Protes¬
tants ne compteront plus que sur euxmêmes. En. effet en France comme à
Tahiti, les projets catholiques ne ren¬
contrent pas d'obstacle. A Taunoa,
On
peut interdire la boisson, les
gens sont libres ! On ne peut dimi¬
nuer le nombre des hôtels, les proprié¬
ne
taires sont libres de construire !
On
interdir les manifestations
sportives le dimanche matin, ni sur¬
veiller le vagabondage, la jeunesse
est libre !
Ce prétexte de la liberté
nous étonne.
Aujourd'hui en France
peut
ne
même
lesr.lois sont
fermes pour que
exceptionnelle¬
le pays survive
à ses difficultés, le pouvoir de l'As¬
semblée Législative est même res¬
treint malgré l'expérience de la Fran¬
ce à se gouverner elle-même !
Et voi¬
la que chez nous, un pays jeune, il est
impossible de voter des lois sévères
pour la boisson,, le vagabondage et
l'exploitation de la jeunesse ! Tr'eve
de prétextes ! Sauvez le pays !
ment
Général, ne sois pas fâché que je
n'ai pas dissimulé mon opinion profon¬
de. Nous sommes comme ça, nous les
Tahitiens, nous ne pouvons pas garder
de telles pensées en nous mêmes.
Mais moi et mon p”eüpTe’avons con¬
fiance en ta sagesse, ta justice, et ton
amour pour mon petit pays pour
droit à cette requête.
faire
Vive Tahiti protestante !
propre
Nombreux sont les missionnaires pro¬
testants français qui ont usé de pa¬
tience ; peut-être .est-ce à cause de
leur grand respect pour leur patrie.
Mais maintenant que la direction des
Ecoles
Protestantes a
été remise
a
l'Eglise Protestante Tahitienne elle-
même, c'est à
liens de
Et
mener
ce'n'est
ses représentants
le combat.
pas
tout !
souffre de voir mon
par
Tefaara tane.
ratou e te mou buka e te mau hohoa
huru rau ! Ehia hoteia, ehia fare tarahu tei hamanihia e te taata no to ratou'
haamaamaaraohia e te parau no te tou¬
risme ? Ehia opuaraa ino mau (casino,
fare inu, faarahiraa i te tiurai etc...)
tei faahuru è i te mata o to'u nunaa e
tei taui i te hohoa no to'u fenua ? E ia
ani matou ia faaetaetahia te ture, te
otohehia mai nei i nia i te parau no to
atoa
haapii*
Hou i ore e tae roa mai i teie
nei. Teie râ, e De Gaulle e, eita e ne¬
henehe ia huncéiia te parau mou : te
raa a
nei to matou tiatururaa
mau
i te mana'o
ore
:
e
mai te
matou tiomârao !
noo-hia te tauturu i te
fare katoiika api mai te hiopoa-
e, e tamau
mea
te
faatura-ore i
ri
te
hui-raatira
te
no
faaroo,
to ratou
e
Aito
e
i
te
opuaraa katoiika e tapec^ia nei. I
Taunoa, te huehia nei te moni Fidesl
nia i te fare haapiiraa katoiika e aita
moni
e
heraa
haapiiraa i reira ! 1 Taravao,
tamarii
mau
taia nei i te
e
roto i
no
te
no
iho !
tupu api, eito dnei e
taetahia te mou ture
te faatereraa fenua i te pae o te
mau fare haapiiraa.
Aita ia e aveia. Tei te mau fare haa¬
i te fenua !
Meherio par un évêque français en pré¬
sence d'un sénateur, avaqt son envoi
à Tahiti.
piiraa te faaitoito
te
ruparu
? E teie te
ia
patoi te
jour de l'Assomption de la Vier¬
ge Marie comme jour férié tandis
qu'aucune fête proprement protestante
Le
-
n'est reconnue ! L'annonce officielle
et quotidienne des Saints du jour à
Radio-Tahiti
(il faut remarquer toute¬
fois qu'on a la prudence de ne pas
l'annoncer en Tahitien.)
Dans le protocole, le pas donné à
-
l'Evêque
sur le président des
Tahitiennes, etc...
Eglises
ratou
faahapahia mai nei
faatere fenua mai te
te
ra,
te
e
mau
aita
eiaha oe e peapea i
i huna i to'u mana'o
vau
e i to oe here i to'u nunaa iti
farii mai i teie nei mau parau.
te
no
ni farani
rahi
te
tou
faaoromairaa i teie
paha
o to ratou
la
parau, no
factura i
to
ora
oe
na
Tahiti porotetani, ia ora na
!
Tefaaara
ra¬
tane.
aià. I teie nei râ tei te Ekaiesia
tahiti iho
te
haapiiraa
e
faatereraa i ta'na
te
amo
i ta'na
mauaraa, e tei te mau
faaitoito i taua aroraa
ere
rd
to'u
te
oau
reira
mou
fare
(1) Te
haaauvaha tahiti te
mau
anae
o
I
tia-ore tei
ore
i
au
i te
laique : te bapetizoraa
pahi Meherio e te tahi Epikopo,
hia te
hou i tonohia mai ai i Tahiti - Te faariroraa i te rnahand no te revaraa no
Maria ei mahana faaearaa ohipa e aita
te tahi mahana oroa porotetani (4 no
Mati
Reforomatio).
ra.
i te riroraa
mau peu
hoe faatereraa
Te mauiui
to'u nunaa i
te nounou moni e te arearea faito-ore
Na te Tourisme i iriti mai i teie uputa.
Ehia taata tei taero i te pia (te ao e i
jouisr
e,
pu
nei
peuple' possédé
mea
parautia
ratou tei
e o
,A faaora mai
hohonu. Mai teie iho â te toata tahiti,
Aita e nehenehe ia'na ia tapea i to'na
mana'o
i roto ia'na. Te tiaturi nei râ
vau e to'u nunao i to oe paari, to oe
faahiahia roc ae :
faatere porotetani i taua
mea
faatupu i te arepurei te fenua nei !
Ua rahi to te mau misionare poroteta¬
mea
E
tàhi-
mau
ohipa
mau
E te Generala e,
mau
E hau anei te fenua i teie
!
tamarii
peu
te inu e no te
no
ori ? Atira te otoheraa !
a) - Voici parmi d'autres des habitudes
qui ne conviennent pas à une adminis¬
tration laique : - Le baptême du bateau
te haru i te
faatere ia'na
te hoe fenua
nehenehe ia faae¬
no Farani i te
E i ô matou nei, i
paori
te
haapiiraa a te Hau (Hitiaa, Faao¬
ne, Pueu, Papeari, Taravap (50) no te
haamau i to'na iho fare haapiiraa. No
reira, teie to'u .mana'o maori râ ua pa-
Apooroa Rahi fenua noa'tu
te
mono no
mou
fare
no
tiamâraa.
te
I teie mau mahana, i Farani iho, te
faaetaetahia nei te ture, ia ora te fe¬
nua i to'na mou fifi, te faaitihia nei te
haamau i te
te
no
tiamâ te
ua
nehenehe ia
e
mau
i'no
nehenehe ia
mou fatu fenua ! Aita
oponihia te mou ohipa
Sport i te poipoi sabati, aita e nehene¬
he ia hiopoahia te oriraa, ua tiamâ te
Ui-Api ! E mea maere na matou te oto-
e
Tahiti nei aita
e
ava, ua tiamô matou !
nehenehe ia faaitihia te mau ho¬
e
teia,
ma
iho â ia !
I Farani iho
Aita
opanihio te inu
tiatuporotetani ia'na iho. Oia
nunaa
tau
rahiraa ratere tei tiaturi i te roo
ino no te vahiné tahiti tei haapiihia ia
haapiiraa katoiika. Eaha râ te hopea
no teie nei "politiko" ? E ore paha te
fare haapiiraa a te Hau, e ta matou
hoi ?
Aita to matou tiatururaa i te
haavaroa ?
te
no
i te hoe fa-
raa
te
hio-pinepine-hia i to'u fenua i teie
ré
iriti i te
Mon cdèui
l'âpreté au gain et la soif de
faatia
roto i te
Ehia
monire !
te
tuuhia i
Ehia. potii (noa'tu te tura no to ratou
feia metua) tei rave i te ohipa toi ata ?
Ehia hioraa foufou e te hupehupe tei
e
aita te faaroo katoiika
école. En conséquence,
je pense que l'administration du terri¬
toire est faiblesur la question scolai¬
re. Il n'y a pas de lignes directrices.
C'est à celui qui se débrouillera le
mieux pour accaparer les enfants. Le
psys vivra-t-il en paix avec de telles
moeurs ? Et voilà qui est encoreplus
incroyable ; quand les dirigeants pro¬
testants s'opposent à de telles cho¬
ses, le gouvernement leur reproche
d'être cause de l'agitation dans le
pays !
na
noa'tu i
tae
e
tamarii eia tei
ha.; i teie nei matahiti ua faatiahia ia
haaparuparuhiâ te fare haapiiraa a te
Hau
mataeinaa mai te mahana
te purumu
maa
î tera vahi e tae roa mai i
teie nei ! I Taravao iho, o te fare haa¬
piiraa porotetani te fare matamua, ua
vaihohia râ e Viénot na te Hau ; e inavohi
tahi fare
Salut à Toi !
i
faa¬
roo porotetcmi toi pupuhia ia nehenehe
i te haapiiraa a te Hau ia haamata i
tera
pô, noa'tu te hora) i Papeete e-i nia
te
mani. Ehia fare putuputuraa no te
ta te oire
Pueu, Papeari, Taravao (50) pour ou¬
sa
porotetani e ta te mau
porotetani i tauturu i te hanunaa
orometua
aueue
l'aide du F.I.D.E.S. se déverse sui/
l'école catholique tandis que la muni¬
cipalité n'a pas d'argent pour créer une
école. A Taravao, l'église catholique
n'hésite pas à retirer des; enfants aux
écoles publiques de Hitiaa, Faaone,
vrir
Hau ta te
-
sance.
C'est le tourisme qui a ouvert grand
porte ! Combien de gens s'eni¬
vrent de bière le jour ou la nuit quelle
Tueroi
cette
-
que soit l'heure, à Papeete et sur les
routes de district.du samedi au lundi.
Combien de mineurs passent en juge¬
vôl ! Combien de jeunes
filles (quelle que soit la dignité de
ment pour
parents) qui se livrent à la débau
Combien de scènes vulgaires et
provoquantes on peut voir aujourd'hui
dans non pays du Tait que les Itriar^ers
comptent sur une réputation de la fem¬
me tahitienne dont sont responsables
toutes sortes de livres et d'images !
Combien d'hôtels et de maisons à louer
sont construits par des gens auxquels
.le tourisme fait perdre la tête ! Com¬
leurs
che !
'
bien de
"juillet") métanfitphosiH)t rê visage de mon peuple et
les paysages de mou lie I Et quand
demandons que les lois soient
plus sévères ils nous est répondu que
nous
sous sosmes
libres !
lo
nei tau
latou
Te mea tei au ia Hezekia, o te faahanahanaraa'ia ia lehova i mua i te aro o
taua na taata etene ra, ia ite raua e,
eita roa tei tiaturi ia'na ra e haamâ. Ei
Teira ia raua e ite ai i te faufaa ore o
te tii ofa'i e te tii ario. Aita roa râ te
a) Ua tamàtahia Hezekia na roto i te
"Eaha ta te taata i ite i roto i to
na" (Arii XX, 15) ^
tare
i tai te,etene ta to'na metua i haamau
E arii maitai o HEZEKIA. Na'na
mâ i te tare o lehova e ua faaore
mau
peu
i terusaiema.
Are'a râ, ua tupu te hoe ati, ua roohia oia e te ma'i rahi (e taupô) e ua
fatata oia i te pohe. I roto râ i taua
ati ra, ua pure onoono oia ia lehova, e
ua ora iho ra oia i taua ma'i ra. 1 reira
i tupu ai te parau no teie nei a'oraà.
projets (casino, lieux de plai¬
sir, développement du
no
I
U
a
-
Te tamataraa ia Hezekia.
riro te tamataraa ei ture
i roto i
teie nei ao. la puai to te taata faaroo
e to'na ha'apao-maitai-raa, e puai atea
to'na faahema-raa-hia. E mea nounou
na te Demoni taua huru taata ra.
faahemaraa no te teoteo.
E piti tau tapao taa'e ta te Atua i faa¬
tupu i nia iho .ia Hezekia. Te tapa',^
matamua, o to'na ia faaoraraa ia'na'i
te rima no te^arij rahi no Asura. Te pi¬
ti no te tapao i to'na ié faaoraraa ia'¬
na i te ma'i pohe.
Ua maere te arii no Babulonia i taua
tapa'o
na
mana e
piti
ra, e ua
e
b) Ua tamatahia oia
haapa'oraa.
na
roto i ta'na
mamû
E tatou, ia tupu te tahi ora rahi no
tatou, e mata'u anei tatou i te faaite
hinaaro
faahoa ia Hezekia, te taata faahereherehia e te Atua. Ua tono oia i
na âuaha e piti ia'na ra no te faaite i
to'na aroha i taua oraraa no'na. ra. Aita
râ Hezekia i haamaitai i te ioa o leho¬
va i mua i te aro o na auaha i tonohia
mai e te arii o Babulonia ia'na ra. Ua
faariro râ oia i to raua tere ei rave'a e
itea'i e, e arii tao'a rahi oia.
oia
arii i hamama i to'na vaha, ua
!
noa
e, no te aroha o te Atua i ora'i tatou ?
E taiâ anei tatou i te faahiti i te ioa
’
te Atua i mua i te mau taata no te
tahi faaroo ê, e aore ra i mua i te mau
no
taata
XXIX
Il
-
aore
:
1,2
haapa'oraa ? (Salamo
CXV : 1).
e
;
Tei tae mai
a) E feia
no rapae
mai. Aita
raua
e
ta ratou i ite.
mai,
e
etene, tei tae
i ite i te Atua
mau.
Ahi-
fi
i
raua
faaitehia, penei a'e,
e
ita'na
riro
Na tatou
haapiiraa sabati). Te tapea nei oia
te
i ta'na
tamahine i te fare no te tau
turu i ta'na vahiné i te raveroa i te mau
ohipa no te tare e te maa. E te tapea
e
b) E
ratou
e
tao'a
mau
nei oia i ta'na tamaiti
c) Penei a'ê
teie
nei
ao anae
.
piti. Penei a'ê
manao
te
tare pureraa nehenehe e te mau
piituputuraa, e te mau fare orometua, e te tiaraa o taua mau fare atoa
Na roto i te hioraa te mânao hia e,
ua tere roa tatou i mua. Oia mau !' ia
amui hia ra i te faaroo mau e riro ia e
ra.
te
no
haapaoraatumu, ei tusia
rima noa. Area râ mai
aau, eiaha e tusia
te mea e ua anoi
hia te
noa
te aroha ore, te maro e te
e
aau
etaeta
feii, ta tia¬
pharisea
e te aau tahoo noa, aita
tatou i roto i te parau mau e te anaanatae i reira.
raa
hopea
no
te reira,
e
faahapahia,
tatou.
Ua pau roa ta Ezekia faufaa. E riro
to'na basileia. O tatou e oto tatou ia
ite e. te vai noa nei te taata poiri tei
haeremai ia tatou nei, e aita tatou i
aratai atu ia ratou ia lesu Mesia ra.
Aita ratou i
noaa
i te
faaroo, to tatou aroha,
puai
to tatou
o
aita i faatupuhia te tatarahapa e te faaroo i roto ia
ratou. E au paha tatou i te Ekalesia
no Laodicea ; Apok. 3/14-22.Eiaha rofi'
I au ra tatou
ia !
e
i te parau a Paalo i
Philippi 3,/8.
Opani ; 1 Korinetia
te
to
ino i te
ora-
huru,
e te opa¬
ratou mai ta
ora
e mea
ê to'na
itoito i te ohipa ia roaa ia'na te
hoe moni ravai no te faaamu e no te
faaahu i to'na utuafare.
b) Te faataa nei te metua maitai i te,
hoe taime no ta'na mau tamarii no te
faatia ia ratou i te tahi mau parau rii,
e no te faaroo atoa hoi ta ratou e
pa¬
rau mai ia'na.
rave
.
c) Ua ite te
te
no
oia
mea
e
o
:
metua maitai i te taa-ë-raa
e te mea ino. Ua ite
te peapea anae ta te ino e
maitai
faatupu ia vetahi ê
hinaaro nei oia ia
maris te hoe
faaitoito
ia'na iho hoi. Te
e
noaa
oraraa
i ta'na
oooa
nei oia i te
;
no
mau
ta¬
reira te
haapiiraa ia
ratou
i te mau peu maitatai, I te tahi mau taine te faautua nei oia i ta'na mau tama¬
rii no te haapii ia ratou i te mea maitai
d) Te hinaaro nei te metua maitai ia
haere tumu ta'na mau tamarii i te haa¬
piiraa no te mea ua ite oia e e ati rahi
to te tamarii mau'a i roto i teie nei oo.
e^
la paari ta'na tamaiti te
ia'na
metua maitai
e
;A haere
a
nei te
jirâ to
oraraa, a haere i te oire e aore ra,
haapii i te faaapu, a tamau i te faatura
mai ia'u, e a haapii hoi, ia ora oe ia oe
oe
iho.
faaau tatou i teie nei
te nature
no
te
mau hioroa i
Atua, to tatou metua e
mai ia ia tatou te hoe manao no te
huru 0 te Atua o te taata faaroo E ere
oia moi te hoe metua ino, e metua mai¬
tai râ.
1 - Te otuotu nei te Atua ia totou.
2
Te fariu nei te Atua i to'na mata ia
tatou e te faaroo nei oia ia totou.
noac
-
10/32-33.
3
Te haapii nei te Atuo ia tatou i te
huru maitai no te oraraa.
4
Te faaineine nei te Atua ia tatou
no te mau fi fi o te oraraa nei.
5
Te horoa nei te Atua ia tatou i te
tiamâ.
1
Te atuatu nei te Atua ia tatou.
No hea mai ta tatou mao? E ere aneina te Atua i hamani i te fenua ei haa-
Te «tua
e
te taata
(TUATIRAA)
-
-
EAHA TE HüRU NO TE ATUA
-
mairi mai i te
Atua. E' '^arua te Atua e cita e nehetrehe ia f/sauhia te hoe huru no'tra, e nehenefié râ i
rave hia te tahi mau hioraa ei haamaramaramaraa ia tatou i te huru no te Atua'
Te huru no te Atua i nia iho ia tatou,
te taata nei, o te huru mau ia no te hôe
Metua i nia iho i ta'nji mau tamarii.
Na te taa-ê-raa i rotopû i te hoe Me¬
tua maitai e te hoe Metua ino, e tauturu ia tatou i te ite i te huru no te Atua.
Aita
roa e
taata i ite i te
Eaha taua niau taa-ê-raa ra
:
?
a e
ia vai tahaa noa. No
iti te moni tei roaa
to'na (aatau
e
mai ai'na, e te
haamauo nei oia i te reira no'no iho
mai te hoo ore i te maa e te ahu no to'¬
na
utuafore.
b) Eito roa te metua ino e hauti rii e
ta'na mau tamarri, eita oia e faatiatia
mea
tahi mou aamu ,e eita
hoi oia e haapao ia parau mai ta'na
mau tomarii ia'na.
c) Eita roa te Metua ino e faautua i ta na mau tamarii ia rave ratou î te peu
ino. E vaiho noa oia ia ratou ia rave
rii ia ratou i te
noa'no i te
no
mau mea
ta ratou e
hinaaro
faarohirohi ia'na
te mea, eita oia e
te o'o ia ratou. Aita
oia iho i ite i
te taa-ê-raa no te mea maitai e te mea
ino. No reira eita e tia ia'na ia haapii
no
ua
no
te
e
te
ro
veve
a
te
i roto
taato
faorarirari i
faaruperupe ai i te
e, te vai nei te ô'e
i te hoe fenua, o te ha¬
tei faatupu i te reira.'
mea
-
nei, mai te hoe metua ino o te
atuatu i to'na mau tamarii, eaha
te taata
e
oia i tono ai ia Mose no te faatiamâ ia
Iseraalo i Aiphiti ? Eaha oia i tono oi
i ta'ba Tamoiti ia lesu Mesia i roto i
teit nei oo ? Ahiri te Atua aita e atua¬
tu nei i te taota, eaha oia i pahono moi
ai i to ratou pure ? I te mau mohona ta-
taitahi te pure nei te mau taata e rave
rahi e e nehenehe i te mau taata e rave
i roto i teie nei ao ia faatia mai ia outou i to te Atua faarooraa e to'na pahoi ta ratou pure.
Te haapii nei te Atua.
la taio outou i te porau tuatapapa no
Iseraela i roto i te Bibilio e ite outou
i
reira e, te faatia nei taua porau ra i
norao
3
hinuhi'a oia ei orometua tumu no na pa¬
roi sa no Vairao e no Toahotu. Na Ver¬
nier or. faatere no te aua pipi, i haa¬
taime
mau
ratou
a
ta'na
tamarii i roto i teie nei
mau
haapii ratou i te
tavini
I roto i te hoe fare
ao
ferurirao i
I roto i
rahora nei te
i te feruriraa i
oraraa nei.
Te
ru
rou.
te
varua
ia
te
te
mau
te
no
i roto i teie nei
roa
fifi hu¬
mure
ora
ratou
II
hoe avave e
hoe ouri patia.
hoi,
i
ra
i
ia te tamarii
roa
metua
paari,
no
te
hoe
mau
ofata, eita
ite i te tentai.
e
Te
te metua ia tei haapii
na mua i ta'na mau tomoiti i te faaohiparoa i ta'na auri potia e i mûri oe, te
patiarao i te i'a. U a ite te metua e, te
roo
hoi i
roto
na
piti. E
te Ora, 4)
Nunaa o te Atua.
Na roto i teie nei mau tumu parau, ua
papa! te mau tamarii i te tahi mau hohoa, ia au i te mau vohi i tatarahia e
te orometua. I te pô hopea, ua faatu-
riro ai te
te hoe metua, tei
lesu i foatia no te
taata e piti ta'na tau tamarii. Ua rave
te tamoiti hopea i te moni to to'na me¬
tua i horoa ia'na, e ua rave atoa oia i
to'na tiamâ. Ua haamauo oia i to'na
moni e to'no atoo tiamâ. le hio faahou
mou to'na iho huru mau e ia hoi faahou
no
puhia te
ohipa
I
marii
Ua
III
hiti
e
mou
monihini. 1
ohia,
mo'a
te
a
te
te
roua.
Ta¬
hoapo'-
I mûri
nia ia
te
reo
itoito
e
i
roua
te
mou
i
te
tavini
to
e o
Teriivaea mô,
e
no
Tetepa,
ua
3
hinaa¬
te
i te
paroi sa
no
Vairao
rururaa.
mou
:
Jesu-Metia.
la hotu te faaroo
-
o
te
Ekalesia
la tia te Ekalesia Tahiti i nia no te
ua tae roa i te hora oraraa. la
mea,
haamau-
no roto i
toro'a "Orometua touttw" e tae
to-raa
ra.
Tahiti.
Fatu.
haapoohia te
ohipa
-
te niu
te Ekalesia i
Ua opanihio te
amo
hia ia i Motoura (Tubuai).
b) I te 14
e
-
i
foateéiimiraa io Teteaiiira a Maruhi,i
Vairao. E 4 matohiti to'na faatere-itoi-
Fore-Haapiiraa. Eita
1
la paari te faaroo o te Ekalesia
Tahiti.
2 Eiaha te Ekalesia Tahiti ta taae i
E hoomouhia Teriitemiro mô i Moeroi
(Rurutu)
mau
i taua
amo
i to te
footohinuroa, ua forii moi na
opi i te toro'a mo'a i tuuhia i
roua ma
na pa¬
aratairaa, haapaariraa i tè Ekalesia
Tahiti. No reira, ei faaineineraa i te
Ekalesia no te faatere ia'na iho, teie
na porau e toru tei
poroihia e Adnet or.
pure
toeae
ro
oe
teie
-
no te toro' a
roto i te tauturu
ta raua e amo na
Te
-
ite rururaa,
2
To te Ekalesia Foatereraa ia'na
iho. I te matahiti 1963 e roa'a'i 100
matohiti
to
te
Sotaiete-Faatupuraa
Parau no Paris faaomuraa, haapiiraa,
api
Fotu tei tiatu ia
mua
feruri-maitai-hia.
tei
Diakono i te mau tatararaa-i vauvauhia i mua ia ratou e ua ineine ratou no
aratai te tino orometua ia
raua i roto i te fare pure tei reira te
pproisa te tiairaa mai. Na Mauer oro¬
metua i haapao i te pureraa no te faaitoeoe
RURURAA DIAKONO I UTUROA
-
1
ua
na
te itoi¬
riehenehe i te Ekolesia ia otohe faa¬
hou i mua i te ohipa no te Fare-haapiiraa. 'Ja ara maitai te .uanao o te mau
Moorea,e tae noa'tu i te tahi
toitoroa i
moramarama e
parau o te haapiiraa. la
mai te Atua i teie nei ruru¬
mau
retiteni i
rau
ORÔMETUA
te taime mau i
to ratou
Ua
te mou-t-a--
o
.
oro'a faatahinu¬
net
rururaara.
1 te 4 no Atopa i mairi a'e nei, ua
tahoe mai na Diakono e 47 no RaiateaTahaa i Uturoa no te hoe rururaa. Ua
rahi te mau faaitoitoraa tei horoahia
moi e te peretiteni o te Tuhaa, no te
faaara i te manao o te mau Diakono
A taa noa'tu ai te mau parau no roto
mai i te A.R. A. tei vquvau hia e te Pe^
ai^i
tae mai te mau orometua no
mau
tamarii.
raa
I te 24 no Atete, i tupu ai te oroa
faatahinuraa i na pipi orometua tei hope te tou no te haapaariraa, oia hoi : o
Teriitemiro a Utia e o Teriivaea a Tea
motuaitou. I te fare pureraa i Paofai te
raa.
taua
no
i te huru
ratou
haamaitai
a)
haapaoraahia teie
no
i te
to
hinaaro i te hio fea
FAATAHINURAA
-
faohiahia
faahiahia
ho" ia oe"? Aore i parau hia e, e aau
aroha to'na i ta'na tamaiti, Ua faaore
oia ma fe oaoa i te haro a ta'no tamai¬
ti No toua tumu ro, io ui hio tatou i te
uiraa e ; eaha te huru no te Atua ? E
nehenehe ia totou ia pahono e, "E ou
te Atua i te hoe Metua maitai o tei 1
roo
to'na aau ite here",
Mau i^arau
tatauraa i nia i ta ratou
pièces e te mau himene. Ua oaoa roa
to te paroisa e te feia metua i te mau
oia i ô to'na Metua ma te haamâ, eaha
te metua aore i oarau atu io'na e :”Fau
foaofc, ua haamaua pauroa oc i te -nau
vau e
mau parau nehenehe roa tei faaroto i taua rururaa ra ; 1) te
te
roto ia i te parou ta
mea'toa,eite
i Tefore-
:
hamaniraa, 2) te hioraa, 3)
taata ei taata mou.
Te hioraa rahi
toru
tèrehia i
te iteraa i
e
e
rururao
oia s riro ei taata ravai mai
oia e haapii hia i te pa¬
faaohipo i ta'na mauhaa,
te
rururaa oma
mahana
faahiohia roa e te rurupe hoi.
Na te paroisa no Teforerii i farii i te
pae tino, i te mahana motamua, e na te
mou tamarii iho i na mahana hopea e
o
vai nei te mau i'a ataato i roto i te miti (ma'o, nobu, etc...) e e riro paha to'¬
na tamaiti i te amuhia c te
ma'o, oreo
râ, eita
hoe
na
mou tamarii no na paroisa e pae ; haavai, Moroe, Maeva, Haapu e Tefareçii.
Ua tae atoa mai, no orometua : Terito,
Mahine, Teio, e tae noa'tu i te mou
faatere pupu no te mau paroisa. Na
Adhet or. i faatere i taua rururoa ra. E
e aore ra te
mauhaa ataata
roto
te itoito.
e
20,21,22
Atete, i malri aenei. Ua tae mai te
rii i roto i
matau,
E mau
râ ia vaiho noa hia taua
area
touihaa
te
haehaa
RURURAA TAMA I HUAHINE
-
'Ja tupu te
-
te
aau
ao.
Te faatiamâ nei te Atua.
Uo ite te mou metua atoa i te huru e
au i ta'na mou tamarii no te
haapiiraa
ia ratou i te tautoi, e horoa ia ratou i
5
te
ma
ore,
haapii-
i te tonoraa ia ratou i te
na roto
piti : Il Kor. XII/5,9.
la haamaitaihia te Atua no teie mau
tavini api ta'na i horoa mai i te Ekalesia) e na tatou e turu ia ratou na ro¬
to i ta tatou mou pure, ia nehenehe ia
ratou ia rave i te ohipa i horoahia ia
parau e
fifi no te
te Atua i
parau
faaineine nei
na
farii moi Tetuauira i te toro'a i tuuhia'tu i nia ia'na, na roto i na irava
manao na ro¬
parou
pure
e
ua
teie nei oo, te hamohotaata i to'na aau na roto
te toata
o
mau
Tuhaa i haapao i te
Tapao or. i faatere i
faatahinuraa. I te pae hopea,
te
no
uiuiraa
mcM
haapiiraa, te haapii
te
o
peretiteni
nei te tamarii i te numéro, te taio i te
mau buka. I te haapiiraa te hamahora-
hora nei te tomafii i to'na
mai te faaitoito i te
te Fatu ia tiaturi noa oia i
no nia mai. Na Teihotu or.,
pureraa,
api
te tauturu
ia ratou
mau mea e au
i te
pao
-
-
huru o to te mau toato iteraa i ta te
Atua foatereraa. I te mau taime atoo e
faaroo ore ai te taata i ta Mose i porau
mai ia ratou e aore ra i ta te tahi atu
mou peropheta,ua faautuahio ratou. Uo
ite maitai te Atua i te maitai e te ino e
te faaite tamau nei oia i ta'nO mou tote
te taata i
te
Te faaroo nei te Atua ia tatou.
E mea nofea to te Atua parauraa mai
e to'na faaroorod mai i te taata ? Ahiri
aitc te Atua i fffriu i mai to'na mata i
2
noa'i
manao
maitai, eaha oia i
fenuo ? Mai te
hopea nei, i teie
tau
mau
iho, te
tupu nei te tamai, e taua tamai r# o te
faautuaraa ia na te Atua i te taata.
4
Te faaineine nei te Atua.
Mai te hoe metua tei tono i ta'na mau
tamarii i te haapiiraa no te haapii ia
ratou oia'toa te Atua, te tono nei oia i
i
rep'o ? No hea mai to tatou mou ahu ?
E ere anei na te Atua i faatupu i te vavai ? Ahiri e ere to te Atua i te aau
ore
TE METUA INO.
a) Te vaiho noo nei te metua ino i ta'¬
na mau tomarii ia pohe noa na i te poi -
te
te peu e, eito
tio i te i'a. E
parau
noo'tu i te ata paroi sa no Toahotü. la
au i te faootiraa a te A.R. A., ua faata-
‘rnarii i te mea maitai e te mea ino na
roto i te faautuaroa. Mai te reira atoa i
to i te
TE METUA MAITAI.
a) Te metua moitai o te hoe ia taata tei
faatupu i te mau.ohàpa faaroo
tare
hoturaa
i
rave
tamarii. Ua riro
mau
titi te
maitai,
huru.
tatou i te
faaite i to tatou itoito i te mau aufaumau
ta'na
mau
Area te Metua
au maiiruuru
te
no
ni nei oia ia ratou ia
ratou i hinaaro.
feae-^
raa no
tiamâ
raa
ratou mai te
ite atoa hia i roto i ta
e
ekalesia le
mau
te
no
ohipa e au ia'na.
e) Te haafifi nei te metua
lei faaite hia'tu i na ve'a. Ua tiaturi
oia i te auro e te ario, mai te mea e, o
te tuiiiu ia no te ora. E inaha, ua riro
to'na faaiteraa i ta'na tao'a ei tumu no
to te Arii rahi no Babulonia nounouraa
e to'na opuaraa ia roaa mai ia'na taua
tao'a rahi ra.
tatou nei
mau
mau
tia'i.
no
mai-
mau peu
roa te metua ino e tono i ta'na
tamarii i te haapiiraa (hebedoma e
d)Te f)la
3ramahia
tamarii, i te
d) Eita
mau
haapii ia ratou, o te mahatiTii teie no te a'roha, ia haaraarama-
na
mau
tatai.
raua«i auaha no lehova i te fenua Babulonia ia tae faahou raua i reira...
Eiaha' ia mo'e ia tatou e, e rave rahi
te taata e haati nei ia tatou, e aita to
ratou e tiaturiraa i roto i teie 4iei ao.
•
oroa
ma
Ote
te
te
ohipa
Fatu. Ua hoi
itoito
e
te
ma
te itoito
i te
Diakono
rururaa na roto
te mau
puai.
Ph.
EBB
IV
I te 23 no Mê immairi ae nsi, uq tomohia te fore putuputuroa o te amuiraa no
Faoroq i Avera, e tei rfiro ato'q ei Pa¬
re Pure no rotou. Uo haornatohia te ohi
qvqe Tenuare. 0
PAIE te Tamotq, mai
i te
pq
TUA
TE FAUF.^A TAHITO
Tt MAHANA
TEHEA
a
q
te tauturuhia e
Puarai, Philipi, e o Roro. 15 mahona,
uq oti roa te ohipq. Ua tqe mai te Psretiteni tuhaa, o Adnet or. misionare,
te Tavana Hau no te fenuo i
Roro, te
Te hamaniraa
Te hara matamua
Kaina raua o Abela
Te Diluvi e te faaroo
Te pare no Sabela
1 C If
II
II
ohia
tuoroi
te
e
Ua faaofihia te ohipa
haamaitai i te Atua.
è te
ma te oaoa
i te taime
ia tei tairi ia tatou
roa
ai tatou
a manoo
e
e noaa
vohine te iva ahuru-ma-onoto'na matdiiti, e no reira ua riro
oia ei matahiapo no te Ekolesia Tahiti
ia Moreau
rao
o
I taua taime ro, ua nehenehe ia'na ia
faaite i to'na aroha i to'na mau hoa e
rdii
rave
i mûri ae i to Moreau rnô faoearaa e
toru matahiti i Aferita, ua faoroo raua
i
titauraa
te
mai
roua
Tahiti
no
1906. Na roto i te
iho
hoi,
te
no
e
itea
ua
Tahiti
'
mûri
e te
tamarii (i te
14 Tenuare
21 " " "
28 " " "
4 Febuare
11 " " "
18
25" " "
4 Mati
To lakoba hoiraa i Konaono
To losepha hooraahia
na
te mou
i te
te vai
e
tapoo e
Te fanauraa
o
rahi
le mau
maitai
no
te
e
i
ohipa
fenua
0 Moreau vahiné nei, o te riro ei hoa
no Moreau tane i roto 4 to'na
maitai
aita ia i faaea i te ohipa i mûri
poheraa o Moreau i te matahiti.
1937 e ua riro aia mai te hoe taura i
ropu i te mau amuiraa e rave rahi no te
oire i Papeete i ropu i te taata Tahiti
e te popaa, i rotopû i te Blalesia e te
toroa,
ae
i te
fore haapiiraa.
latai piano, ua
No to'na ite papu i
horoa oia i te mau
haapiiraa i taua oliipa ra i ta tatou fore
haapiiraa. Uo here oia e tae noa'tura i
to'na hopea i te nunaa Tahiti e ua vai
mau
te
taamu-noa-hia oia i te mau orometua.
Ua ite maitai oia i te reo tahiti e i te '
huru atoa no te nunaa ta'na i here i ore
ai oia i hinaaro ai i te faarue i telenuo
ai oia i hinaaro ai i te faarue i te fe¬
nua tei reira to'na taotoraa î to'no toato
hopea.
Te faaite nei te Vea Porotetani i to'
ha aroha hohonu i te utuafare no Claret
mae tae noa'tu i to'na mau fetii i
Farani.
I tèie
te orometua i te
tamarii
ratou
no
e
matahiti,
Genese 31-33
Genese 33/ 4
"
37
"
"
"
39-40
41
"
"
"
42-45/15
"
"
45/16-47,
Exodo
te
hoe
tamahine i Ma-
faatere atoa
rururaa na
haapiiraa Sabati,
te
mau
no
to
fifi i te tapapa mai i te mau ru¬
Tahiti. E 3 mahana te maoro
ruraa no
to ratou rururaa, e ua oaoa roa te
tamarii i te mea e, a tahi roa ra
rotou a amui ai i te vahi hoe no te to-
no
mau
hi tau mcdiana.
S.A. Imprimerie de Tohiti
rue
de^
37/3-4
40/15
41/39-41
" "
45/4-5
" ""
48/15-16
Exodo 2/10
50
1-2
Ephesia 2/1-10
Ephesia 5/8
Mataio 4/18-22
Exodo 3-4/17
Apokalupo 3/20
11
18
Sabati titauraa
To Mose titauraohia
0 Mose i mua ia Pharao
25 " " "
Hiopooraa (na te Tomite
1
Eperero
Exodo 3/13-14
"
'4/18-31 5-6/13
Na oti 10
no
no
te tahi paroisa
"
"
6/1
ê)
Aiphiti
Exodo
7/14-25,
8-10
"
Iseraela i te miti uteute
no
"
Exodo 10/9-10
"
13/17
15/21
Mataio 21/1-17
loane 20/1-18
te mau amaa
14/13-14
Mataio 21/9
loane 20/15-16
Il Korinetia
8/1-15
Te oroa-Mê
6 Me
Il Korinetia 8/5
Il Korinetia
Il Korinetia
9/1-15
medebara
13
Iseraela i
20 " " "
Te faufaa i fafauhia i Sihai
Te revaraa
Te kapha auro
Penetekose
Na vea i tonohia i Konoana
Te pae hopea no te tere medebara
T e poheraa o Mose
27 'I II II
3 Tiunu
"
10
Il
II
II
24ti II II
1 Tiurai
te
Exodo 15/22-27
9/7
;
16-17
a) I te 14 no Tiurai, ua tae mai te mau
pûpû ui api mai tei matauhia, no te faa
h an ah on ai teie oro'a no te TIAMARAA
'üa porote te mau pûpû na mua i te feia
maha e to te fenua'toa i taua mahana
ra e i mûri a'e i te reira ua tahoe te
taatoa i te fare pureraa i Bethel, i rei¬
Ui-api i te farereiraa e te
faarooraa ia'na ; a tahi roa ra te tahi
pae a ite-mata'i ia'na. Ua riro to'na
faatereraa i taua pureraa ra, mai te hoe
hioraa te nehenehe i te ui-api ia hio,
oaoa
te
ia ite ratou e,
tamuo
teie te tamarii tahiti ma
tei haere i Farar^i no te titau i
toro/o orometua, a hoi mai e tavini i
to'na nunaa i te fenua nei.
I mûri a'e i te pureraa ua haapa'ohia
te
te
mau
ohipa Sport
:
horo, ou'a, taora
Exodo 17/10
Exodo 19-20
Exodo 20/1-17
Ohipa 1/4-11
Luka
Exodo 32-34
Exodo
24/50-51
32/31
Ohipa 2/1-47
ioelo
Numera 13-14
Numéro 14/8-9
2/28729
20/14-24
Deuterohomi 31-34*
Deu.
Faaineineraa i
Ua
ua
"
Haamanaoraa i to te evonelio
i haapa'ohia'i te hoe pureraa, faaterehia e Hira a Tevaearai, tei hoi moi
i te fenua nei, i mûri a'e i na matahiti
e 7 no to titau i te toro'a orometua.
TE UI-API
Kotea.
"
taeràa mai
ra
J^/Rururaa tamaroa
"
pô).
te nunaa.
e
27
;
tahi paroisa)
no te
Mose
Te tiafaahouraa
Te oroa-Mê
tqmai rahi 14-1Ô
rave
ta raua i rave no te
.
Tomite
losepha i te fore tapearaa
To losepho faateiteiraahia
losepha e to'na moutaeae
lakoba i Aiphiti
22
29
no te
hoi. E
ae
" " ” 25/19-34
'■' " " 28-29/ 20
Oroa Noela
22/11-12
24/12
27/28-29
28/18-19
■
" " " 24
Hiopooraa (faoterehia
Sabati
tS i te toime
"
" " " 22/1-19
ta raua i
i te
11/1-9
12/1-9
13
Hebera 11/32-40
Genese 18-19^3-29
24 " " "
12 " " "
tatou
"
3/17
4/9-10
Hebera 11/7
Genese 11/8-9.
12/1-2
13/8-9
Hebera 11/1-3
Genese 18/25-26
"
10 " " "
17 " " "
Orofore, te oua pipi no Hereniohqapapraa i te mau faehau Tahi-
noa
"
To Aberahama tamataraohia
Te faaipoiporaa o Isaakd
Esau raua o lakoba
To lakoba hororaa i Harana
g II M II
rahi
no
mau
"
3
6-9
"
Aberahama
vdiho mai. E fadiiti
haamauraa hia te fore
rave
te
e
e ua pupu roa raua
ohipa.i Tahiti nei
"
Noa
Genese 1/28
;
to raua
niaororaa o
nei ô i teie nei mahona te
mai
tohibia
ua
i ô tatou nei i te matahiti
taviniraa i te Ekolesia
nunaa
Te pure arai a
i te radio.
na roto
o
Reforomatio
^9 «I >> •>
26 '' " "
3 Titema
VS - PARAU OTO : Te poheraa no
Moreau vahiné.
i te maha no Atopa i mairi ae nei i faa
rue roa'i o MOREAU Vohine. 0 te paapi peapea
"
2/8-17
4/1-16
aoraa.
TUNUI OR.
rau
"
To Aberahama titauraohia
Abercdiama raua o Lofa
haopa*'
e i te pô, uq
tœ noa'tu. i te
tino,
pae
IRA VA T AM AU
TAIORAA
Genese 1-2/7
17 Tetepa
1 Atopa
8 " " "
MAI TE HAMANIRAA E TAE NOA'TU ITE POHERAA O MOSE
:
TE HAAPIIRAA
24 " " "
Tavona oire, te raau orometua e te tahi
mou manihini
e rave rahi. No te Tava¬
na Hau i iriti i te fore e na Adnet or.
te a'oraô. I mûri a'e i te toraa, ua haa-
poohia te
1
Naa|tiiraa sabati 1961-1962.
TOMORAA FARE I AVERA
-
auri, volley
te
24/13
34/10-12
hiopooraa rohi
i te pô, i te mûri a'e i
Ua riro te ou'a (coupe) no te pièce
te mau faaitoitoraa hoi to Mataiea, e to Coupe no te
Volley
pe'a, o te puraraa ia no te mau pûpû. ua riro ia i to Pueu.
b) I te 9 e te 10 no Tetepa, ua tupu i
Ua mauruuru roa te mau pûpû Ui-a(
Pueu te hoe rururaa na te mau pûpû uiatoa i to Pueu o tei farii maitai ia r<
api a ruru oi i te vahi hoe i Tcdiiti nei.
tou na roto i ma mahana e piti. E
ohif
Aita rô te tootoa no te mau pûpû i tae, ' ■rahi roa ta ratou i rave : te mau fai
ua imi i te mau otoheraa. Ua tae mai
faaearaa, te maa, eita e nehenehe i
to Moorea, noa'tu te atea, e amui i na
parau. Ua rave ratou i teie ohipa raf
pûpû no Tahiti. E piti ohipa tei rove- eiaha no te imi i te moni api, no t
te opereraa
hia
; e
rê
te mou
:
e
haapiiraa huru
ohipa Sport. Ua amui
rau e te
atoa mai te pere-
o te A.R.A. e te peretiteni no te
Tuhaa II.
I te 9 no Tetepa i te pô, ua haapa'o¬
hia te hoe hiopôarao pièce tei faainei-.
nehia e te mau pûpû tatai tahi i nia iho
i te irova Maitaio 5/13 : "Outou te mi¬
titeni
ti
no
te
fenua",. E
mea
nehenehe
roa
te
ohipa i faaineinehia e te mau pûpû ta¬
tai tahi, e ua matara maitai te parau no
teie irova
pièce.
na
roto i
ta ratou
hautiraa
amo
rô i te
to ratou
roo
fenua.
maitai
no
te
ohipa
e n
TE 61 0 TE MATAH1TI
§
I»
mofohiti
hoi
Leitre
General De Gaulle
au
Salut à toi de Gaulle, chef suprême
la France d'aujourd'hui. Ne sois
pas fâché qu'une humble personne com¬
me moi te fasse parvenir cette lettre.
de
Il m'est impossible d'attendre davanta¬
ge.
Nous savons ta renommée qui est
celle d'un homme
juste et sans orgueil
qui aime à approcher le peuple pour en¬
tendre ses avis. Je ne crains donc pas
de te faire savoir mon opinion.
Tu le sais de Gaulle il n'y a pas de
territoire d'Outre Mer qui ressemble à
Tahiti.
La France a gouverné toutes
sortes de pays depuis des pays catho¬
liques jusqu’à des pays mahométans,
des pays paiens et des pays chinois
La France a aussi gouverné des terres
où les Protestants sont nombreux
com¬
Madagascar. Madagascar est deve¬
indépendant maintenant. Il y a enco¬
re la Nouvelle Calédonie ; il y a beau¬
coup de Protestants là-bas et notre
opinion est très proche de la leur, li
est possible qu'ils t’écrivent aussi
me
nu
n'ignorons pas
la
réputation catholique de la France
dans le Monde, elle, qui est surnom¬
upoo
la
tien est
vaient fondées les missionnaires An¬
Pourquoi ai-je dit qu'il n'y a pas de
Territoire d'Outre Mer semblalbe à Ta¬
hiti ? C'est du point de vue religieux !
la majorité du peuple tahiprotestante. Et de même que
la France adapte son
gouvernement au
genre de pays qu'elle gouverne, elle
doit aussi respecter les coutumes et
l'opinion protestantes à Tahiti.
En effet, la France respecte les cou¬
l'Islam
(jeûne, solennités
etc...) ainsi que les coutumes païen¬
nes (gouvernement des tribus africai¬
nes) pourquoi n'en serait-il pas de mê¬
me à Tahiti ? (1) Sommes-nous moins
que le Mahométans et les païens ?
de
tumes
Tu
es
à
vas
caïholique, de Gaulle, et tu
la
messe
tous
les dimanches
quel que soit le pays ou tu voyages ;
l'avons
nous
nue
nous
tants
vons
vu
lors de ta dernière ve¬
à Papeete, Ce n'est certes pas un
mal.
Mais, qu'est ce que cela peut
apporter de neuf à nous Protes¬
? Ce n'est pas là que nous pou¬
nous
rencontrer.
Nous
savons
que les administrateurs et les
tionnaires protestants français
fonc¬
sont
rares parce que le Protestantisme fran¬
çais est une minorité. Mais envoie-les
nous et s'il n'y en a pas assez,
ne
nous
envoie pas des hommes parti¬
sans
; envoie-nous au contraire des
hommes d'opinion, indépendante qui
accueillent et qui aident tout le monde
sans acception de personne. Envoie
des hommes qui sont accoutumés à nos
usages et quand nous apprécions l'un
d'entre
re,
Comme je
eux ne
le retire pas, maintiens-
glais furent supprimées. La direction
de l'enseignement fut confiée à l'Egli¬
catholique afin de rémédier à l'in¬
fluence anglaise dans le pays. Cette
politique ne plût ni à notre reine Pô¬
mare iV, ni à notre Assemblée Territo¬
riale. Ils acceptaient certes une admi¬
nistration française, non pas une ad¬
se
ministration catholique. Le commis¬
saire Lavaud le sayait bien, lui qui
écrivait en 1.850 : "Notre politique ré-clame impérieusement que les enfants
de Pomaré, qui sont tous appelés à ré¬
gner sur les Iles sous-le-Vent soient
élevés dans un esprit français et non'
livrés aux mains de ministres anglais.
Je dis plus, il faut que leur instituteur
soit protestant, parce que j'ai échoué
dans
ma tentative en voulant confier
l,pur éducation à des prêtres catholi¬
ques
et que la Reine préférerait les
laisser dans*rigno.rance que’de pùiser
l'instruction à cette source". (Lavaud
au ministre de la Marine, 10 Octobre
1850, Arch, col., Océanie, H 5 C 26)
Mais Lavaud fut remplacé et l'ensei¬
gnement catholique considérablement
aidé. L'aide aux Ecoles protestantes
homme per
compétent
protestant
handicaps une grande
fut minime ; mais Viénot un
séverant et un éducateur
donna
à l'Enseignement
malgré tous
réputation.
ces
Eita hoi
oe.
mana'o. No reira eita
faaite atu ia oe i to'u
te
tahi
nei i teie
nehene-:
e
vau
e
‘tdîa :i te
mau mana'o.
Ua ite oe, e De Gaulle e, aita'tu ai e
fenua aihuaraou mai ia Tahiti te huru.
Ua faatere aenei te Hau farani i te
fenua huru rau, mai te fenua katoe tae noa'tu i te mau fenua mdhometa e tae noa'tu. i te mau fenua etene,
mau
lika
nouvelle perle à ajouter à la couronne
de la France, la perle de la tolérance.
notre sénateur
atu
.
l'influence française sans que sa
foi dn soit troublée ! Ce serait là une
Parce que
lettre.
ia'u, i
{aatae
e
te
fenua tinito, etc...
mau
Ua faatere
atoa
Farani i te
nunaa
porotetani i reira mai ia Madate huru. Ua riro Madagascar ei
'
gascar
fenua tei rahi
mau
te
fenua tiamâ i teie nei. Te toe nei hoi
Caledoni,
O
reira
huru fetii
e e mea
E riro
to matou.
e
rahi te porotetani i
e rave
to ratou
atoa
papai i te tohi lata ia
mana'o
paha ratou i te
oe.
Eaha vau i porau ai e ; " aita'tu ai e
fenua aihuaraau mai i’a Tahiti te huru ?
No
te pae ia o te haapaoraa faaroo I
No te mea e,te paeau rahi o te nunqa
tahiti,
mai
'raa
feia porotetani
ia ! E
ia Farani i faatano i to'na faaterei te huru o te mau fenua ta'na i
e
faatere, ia
mau
na
i te
peu e
anae
reira atoa mai oia i te
mau mana'o porotetani
Tahiti nei e tia'i ! Oia mau ! Te
faatura nei Farani i te mau peu mahometa (haapaeraa maa, oroa etc.,.) e tae
noa'tu te mau peu etene (faatereraa no
i
te
mau nunaa
etene i
Aferika) eaha oia
reira'toa'i i Tahiti nei ? (1)
Tei mûri anei matou i te feia mahometa e i te feia etene ? E katolika oe, De
i
i
ore
na
Gaulle,
re
e
i te
reraa
ta
te tapapa nei oe i ta oe pusabati atoa noo'tu te te-
mau
haere
oe e
; ua
tere i mai ri aenei i
teie i te
Papeete. E
Eaha rô
ino.
mea
ite matou i to
te
oe
hoi
ere
ap1
no
matou, te feia porotetani ? Eita taua e
farerei i reira. Ua ite matou e e mea
ravai-ore
tani
ta outou
ta outou
mau
feia
tavana
porote¬
toroa
porotetani i
Farani no te iti o te porotetani i Fara¬
ni ; a toYio mai râ oe ia ratou ia ore
e
noa’tu ratou
te taata
e
ravoi eidia
e
tono mai i
piri-pae-tahi, te taata mana'o
tiamâ râtei forii
e
tei tauturu i te
mau
huru tagta mà te rrtaiti-ore. A tono mai
i te taata tei matau i to matou faatere¬
raa e
i to matou
matou i te
mou
ia mauruuru
iriti ia'na, a
.
e
râ i to'na faaeoraa. Ua ite matou
i
roo
katoTikaitio Farani i
teie net'
; ua
fa" o.Farani porotetani râ. E
ite oe,
ua
De Gaulle e, e mea faahiahia roa i
rnua
i te mau basileia atoa ia par-’hi-
e
hau
hoe fenua porotetani i raro ae i
Farani mai te haapeapeaore-hia to'na faaroo ! E riro teie i te
faaunauna faahou i te hei no Farani i
te hoe poé ap1, o te poé i a no te faatu¬
te
te tamaru no
i te tiamôraa faaroo (tolérance).
Eiaha râ oe e mana'o e ; ua niuhia
to'u
mana'o i nia i te aore. Te parau
rahi roa e te fi fi i teie mau m otoh iti i
Tahiti nei, o te parau ia no te mou fo¬
ra
haapiiraa. Ua faaroo paha oe e te
nei te fenua Tahiti i teie
parau; no te mau fore haapiiraa. No te
re
arepurepure
e, aita vau e tiaturi maitai nei i
to matou sénateur katolika no te haa-
mea
maramarama'tu ia oe, e tomota
i te faaite atu ia oe i te auraa
iho
vau
mau no
taua parau ra.
I te tau i riro ai to matou fenua i te
faatereraa no Farani, ua faaorehia te
mau
fore
haapiiraa ta te mou misionore
haamau. Ua horoahia te faa¬
haapiiraa na te faaroo katolika
paratane i
tereraa
aita to te paratane e mono, faahou i
fenua. Aita roa râ teie faatere
raa i tià i to matou orii vahiné ia
Pô¬
e
roto i te
IV
mare
E
i ta rnatou
e
Apooraa rahi fe¬
tià ia ratou te faatereraa
farani eiaha râ te faatereraa katolika.
E ua rnararnarama maitai te faatere Hau
nua.
mea
LAVAUD, oia tei papai i te matahiti
1850 e ; "la haapiihia te mau tamorii
e te orometua
hoapii tamarii porotetani
e tia'i
! No te mea e aita roa vau i
manuia i to'u horoaraa i te faatereraa
haapiiraa
lika. E
te
na te mou
hau ae
mea
vaiiho i
te
apoo pape ra
râ Lavaud
peresibutero kato¬
na
te
tamarii
mau
pouri i te titau i
te ite
na
Arii vahiné
i
roto
roto i
i te
taua
(katoliko)", Ua tauihia
tauturu puai-hia te haa¬
piiraa katolika. Ua iti te tuhaa faataahia na te mau fare haapiiraa porotetani
ua faaoromai
Viénot, e taata itoito e te
ite i te
e ua
haapii i
tupu te roo
tani noa'tu
no
te mou tamarii e ua
te fore haapiiraa porote¬
te mou
haafifiraa.
Te mohana i haamauhia'te
peu e
tahi, eiaha
tamau
te
porauhia oia i te "tamahine ma
a te Ekalesia Roma" (fille
aînée de l'Eglise"). E mea au ae râ
na matou to'na roo repubilika, te fenua
no te tiamâ no te
faahepo-ore i te taa¬
ta, te fenua tei factura i te taata e i
ta'na haapaoraa. Aita matou i peapea
ia porauhia Tahiti "o Forant i Patitiao
tohiapo
,
he ia'u ia fiai faohou. Ua ite matou i
to oe roo oia hoi e taata parautia oe e f
te teoteo ore ; e au ia oe te amui atu i ‘
te nunaa iti no te faaroo i to'na mou
sous
n'ai guère confiance en
catholique pour t'éclai¬
rer, j'essaierai moi-même de te situer
le véritable problème,
A l'époque où notre pays devint un
protectorat français, les Ecoles qu'a¬
une
inoino mai
oe e
episetole ia
nei
républicaine de terre de liberté
sans contrainte pour l'homme et qui
respecte les idées religieuses de cha^cun. Nous ne voyons pas de mal à ce
que Tahiti soit appelé "La France du
Pacifique" s'il est entendu que c'est
une partie de la France protestante.El
vois-tu bien de Gaulle, il serait remar¬
quable aux yeux de toutes les nations
qu'un pays protestant vive en paix
no
iti haihai
taata
'
actuel le plus important et le plus dif¬
ficile 3 Tahiti, est le problème scolai¬
MENSUEL PROTESTANT DE POLYNESIE
-
oe, e De Gaulle e, oe te
Farani i te tau hopea nei I
ora na
nui
Eiaha
mée la "fille ainée de l'Eglise".
Mais’ nous lui préférons sa réputation
Ne vas pas penser que mon inquiétucfe est fondée sur rien. Le problème
DAHIEL HAUER.
;
Lafa i te Generala DE GAULLE
(traduction libre)
le au contraire. Nous
Rédaefur
tara
AVAE NO TE FAAROO POROTETANI
1961
NOVEMA
NUMERAn
hoe-ahurü
:
raa a te
Hau
(école publique),
poupou-hia ia
e
E
mou.
rave
rehi
te
haapii¬
ua
farii-,
te nunaa porotetani.
(
fare
a
haapiiraa
hfo i te api 2 )
a
te
Fait partie de Vea Porotetani 1961